diambil dari http://bujanggamanik.wordpress.com/category/carita-si-kabayan/
Isuk kénéh Si Kabayan jeung mitohana geus harudang, lantaran poé éta rayahat rék moro uncal.
Urang kampung geus saraged, maké calana sontog, samping dibeubeurkeun kana cangkéng, bedog panjang nyolégréng. Sawaréh marawa tumbak. Anjing ragég geus hayangeun geura ngudag boroan ka leuweung.
Nénjo batur saraged téh Si Kabayan mah teu ieuh kapangaruhan. Manéhna mah ngaléléké, maké sarung dikongkoyangkeun. Batur-batur marawa bedog, manéhna mah kalah mawa péso raut.
“Keur naon mawa péso raut, Kabayan?” tatanggana nanya.
“Keur nyisit uncal,” jawabna.
Nu rék moro laju indit. Tepi ka leuweung, der ngasruk. Anjing ragég ti kulon, ti kalér, ti wétan. Jalma-jalma pating corowok. Nu megat ayana di beulah kidul, lebah bubulak.
Ari Si Kabayan misahkeun manéh. Manéhna mah nangtung handapeun tangkal jambu batu bari tatanggahan, néangan jambu asak.
Keur tatanggahan, gorowok nu ngagero, “Pegaat…!”
Si Kabayan ngalieuk. Ari torojol téh ti jero rungkun, uncal jaluna. Tandukna ranggah.
Si Kabayan can nyahoeun uncal. Cék pangirana uncal téh sagedé anak embé. Nu matak barang nénjo sato nu siga kuda bari tandukan téh, ngan térékél wé manéhna naék kana tangkal jambu. Teu bisa luhur naékna téh da kagok ku sarung. Manéhna nangkod kana dahan panghandapna, sarungna ngoyondon.
Kabeneran uncal téh lumpat ka handapeunana pisan. Si Kabayan peureum, sieuneun kaparud ku tanduk uncal nu sakitu ranggahna.
Si kabayan teu kira-kira reuwaseunana barang karasa aya nu ngabedol ti handap. Ari diténjo horéng tanduk uncal téh meulit kana sarungna. Uncal ngarengkog, tuluy babadug hayang ngalésotkeun tandukna. Kadéngé ambekanan hos-hosan. Si Kabayan beuki pageuh muntangna, uncal beuki rosa ngamukna, tapi tandukna kalah beuki pageuh kabeulit ku sarung. Si Kabayan beuki geumpeur, sepa taya getihan.
“Tuluuuuung….tuluuunngg…., ieu aing ditubruk uncal…!” Si Kabayan gegeroan ménta tulung.
Teu lila burudul nu moro nyalampeurkeun. Nénjo uncal abrug-abrugahn téh, teu antaparah deui belewer wé ditumbak. Uncal ngajéngjéhé. Jekok-jekok pada ngadékan tepi ka rubuhna. Uncal ngajoprak. Si Kabayan gé ngalungsar gigireunana bari rénghap ranjug.
Nu ngariung uncal hélokeun.
“Kumaha ditéwakna ucal sakieu badagna, Kabayan?”
Si Kabayan nangtung lalaunan bari cungar-cengir., “Ah gampang. Uncal mengpengan ka handapeun tangkal jambu, ku kuring dipegat. Barang geus deukeut, dirungkup wéh tandukna ku sarung . Tuh geuning sarungna ogé tepi ka rangsak saroéh. Geus karungkup mah teu hésé, kari marieuskeun wé tandukna.”
Saréréa gogodeg. Ari Si Kabayan padamuji téh nyéréngéh wé bari ngusapan tuurna nu barared.
Uncal pada ngarecah. Si Kabayan ngajingjing pingping uncal bari heheotan.
(Tina Gapura Basa Jilid 2, Karya Drs. Hidayat Suryalaga, spk.)
Jumat, 16 Maret 2012
Si Kabayan moro uncal
diambil dari http://bujanggamanik.wordpress.com/category/carita-si-kabayan/
Isuk kénéh Si Kabayan jeung mitohana geus harudang, lantaran poé éta rayahat rék moro uncal.
Urang kampung geus saraged, maké calana sontog, samping dibeubeurkeun kana cangkéng, bedog panjang nyolégréng. Sawaréh marawa tumbak. Anjing ragég geus hayangeun geura ngudag boroan ka leuweung.
Nénjo batur saraged téh Si Kabayan mah teu ieuh kapangaruhan. Manéhna mah ngaléléké, maké sarung dikongkoyangkeun. Batur-batur marawa bedog, manéhna mah kalah mawa péso raut.
“Keur naon mawa péso raut, Kabayan?” tatanggana nanya.
“Keur nyisit uncal,” jawabna.
Nu rék moro laju indit. Tepi ka leuweung, der ngasruk. Anjing ragég ti kulon, ti kalér, ti wétan. Jalma-jalma pating corowok. Nu megat ayana di beulah kidul, lebah bubulak.
Ari Si Kabayan misahkeun manéh. Manéhna mah nangtung handapeun tangkal jambu batu bari tatanggahan, néangan jambu asak.
Keur tatanggahan, gorowok nu ngagero, “Pegaat…!”
Si Kabayan ngalieuk. Ari torojol téh ti jero rungkun, uncal jaluna. Tandukna ranggah.
Si Kabayan can nyahoeun uncal. Cék pangirana uncal téh sagedé anak embé. Nu matak barang nénjo sato nu siga kuda bari tandukan téh, ngan térékél wé manéhna naék kana tangkal jambu. Teu bisa luhur naékna téh da kagok ku sarung. Manéhna nangkod kana dahan panghandapna, sarungna ngoyondon.
Kabeneran uncal téh lumpat ka handapeunana pisan. Si Kabayan peureum, sieuneun kaparud ku tanduk uncal nu sakitu ranggahna.
Si kabayan teu kira-kira reuwaseunana barang karasa aya nu ngabedol ti handap. Ari diténjo horéng tanduk uncal téh meulit kana sarungna. Uncal ngarengkog, tuluy babadug hayang ngalésotkeun tandukna. Kadéngé ambekanan hos-hosan. Si Kabayan beuki pageuh muntangna, uncal beuki rosa ngamukna, tapi tandukna kalah beuki pageuh kabeulit ku sarung. Si Kabayan beuki geumpeur, sepa taya getihan.
“Tuluuuuung….tuluuunngg…., ieu aing ditubruk uncal…!” Si Kabayan gegeroan ménta tulung.
Teu lila burudul nu moro nyalampeurkeun. Nénjo uncal abrug-abrugahn téh, teu antaparah deui belewer wé ditumbak. Uncal ngajéngjéhé. Jekok-jekok pada ngadékan tepi ka rubuhna. Uncal ngajoprak. Si Kabayan gé ngalungsar gigireunana bari rénghap ranjug.
Nu ngariung uncal hélokeun.
“Kumaha ditéwakna ucal sakieu badagna, Kabayan?”
Si Kabayan nangtung lalaunan bari cungar-cengir., “Ah gampang. Uncal mengpengan ka handapeun tangkal jambu, ku kuring dipegat. Barang geus deukeut, dirungkup wéh tandukna ku sarung . Tuh geuning sarungna ogé tepi ka rangsak saroéh. Geus karungkup mah teu hésé, kari marieuskeun wé tandukna.”
Saréréa gogodeg. Ari Si Kabayan padamuji téh nyéréngéh wé bari ngusapan tuurna nu barared.
Uncal pada ngarecah. Si Kabayan ngajingjing pingping uncal bari heheotan.
(Tina Gapura Basa Jilid 2, Karya Drs. Hidayat Suryalaga, spk.)
Isuk kénéh Si Kabayan jeung mitohana geus harudang, lantaran poé éta rayahat rék moro uncal.
Urang kampung geus saraged, maké calana sontog, samping dibeubeurkeun kana cangkéng, bedog panjang nyolégréng. Sawaréh marawa tumbak. Anjing ragég geus hayangeun geura ngudag boroan ka leuweung.
Nénjo batur saraged téh Si Kabayan mah teu ieuh kapangaruhan. Manéhna mah ngaléléké, maké sarung dikongkoyangkeun. Batur-batur marawa bedog, manéhna mah kalah mawa péso raut.
“Keur naon mawa péso raut, Kabayan?” tatanggana nanya.
“Keur nyisit uncal,” jawabna.
Nu rék moro laju indit. Tepi ka leuweung, der ngasruk. Anjing ragég ti kulon, ti kalér, ti wétan. Jalma-jalma pating corowok. Nu megat ayana di beulah kidul, lebah bubulak.
Ari Si Kabayan misahkeun manéh. Manéhna mah nangtung handapeun tangkal jambu batu bari tatanggahan, néangan jambu asak.
Keur tatanggahan, gorowok nu ngagero, “Pegaat…!”
Si Kabayan ngalieuk. Ari torojol téh ti jero rungkun, uncal jaluna. Tandukna ranggah.
Si Kabayan can nyahoeun uncal. Cék pangirana uncal téh sagedé anak embé. Nu matak barang nénjo sato nu siga kuda bari tandukan téh, ngan térékél wé manéhna naék kana tangkal jambu. Teu bisa luhur naékna téh da kagok ku sarung. Manéhna nangkod kana dahan panghandapna, sarungna ngoyondon.
Kabeneran uncal téh lumpat ka handapeunana pisan. Si Kabayan peureum, sieuneun kaparud ku tanduk uncal nu sakitu ranggahna.
Si kabayan teu kira-kira reuwaseunana barang karasa aya nu ngabedol ti handap. Ari diténjo horéng tanduk uncal téh meulit kana sarungna. Uncal ngarengkog, tuluy babadug hayang ngalésotkeun tandukna. Kadéngé ambekanan hos-hosan. Si Kabayan beuki pageuh muntangna, uncal beuki rosa ngamukna, tapi tandukna kalah beuki pageuh kabeulit ku sarung. Si Kabayan beuki geumpeur, sepa taya getihan.
“Tuluuuuung….tuluuunngg…., ieu aing ditubruk uncal…!” Si Kabayan gegeroan ménta tulung.
Teu lila burudul nu moro nyalampeurkeun. Nénjo uncal abrug-abrugahn téh, teu antaparah deui belewer wé ditumbak. Uncal ngajéngjéhé. Jekok-jekok pada ngadékan tepi ka rubuhna. Uncal ngajoprak. Si Kabayan gé ngalungsar gigireunana bari rénghap ranjug.
Nu ngariung uncal hélokeun.
“Kumaha ditéwakna ucal sakieu badagna, Kabayan?”
Si Kabayan nangtung lalaunan bari cungar-cengir., “Ah gampang. Uncal mengpengan ka handapeun tangkal jambu, ku kuring dipegat. Barang geus deukeut, dirungkup wéh tandukna ku sarung . Tuh geuning sarungna ogé tepi ka rangsak saroéh. Geus karungkup mah teu hésé, kari marieuskeun wé tandukna.”
Saréréa gogodeg. Ari Si Kabayan padamuji téh nyéréngéh wé bari ngusapan tuurna nu barared.
Uncal pada ngarecah. Si Kabayan ngajingjing pingping uncal bari heheotan.
(Tina Gapura Basa Jilid 2, Karya Drs. Hidayat Suryalaga, spk.)
Si Kabayan di cukur
Si Kabayan teh kandulan pisan. Ari kandulan teh jahe alias jago he-es (beuki sare). Teu kaop nyangkere atawa nyarande sok ker wae kerek.
Sakali mangsa si Kabayan teh dicukur. Dicukurna handapeun tangkal gede di sisi jalan Supratman. Ari tukang cukur teh ruruntuk dalang. Tadina hayang jadi dalang tapi teu kataekan. Kalah jadi tukang cukur. Teu wudu payu nyukurna teh da eta ari nyukur sok bari ngadalang.
Si Kabayan tibarang gek diuk dina korsi panyukuran geus lelenggutan wae nundutan. Saperti biasa tukang cukur teh ari ceg kana gunting jeung sisir tuluy wae ngabuih… Ngadalang. Pokna teh, “Tah kacaturkeun di nagara Alengka, rajana jenengan Dasamuka. Ari dasa hartina sapuluh. Ari muka eta hartosna beungeut atanapi raray… “
Si Kabayan nu keur ngalenggut ngarasa kaganggu kunu keur ngadalang, bari heuay si Kabayan nyarita, “Pondokeun wae Mang…”
Trek-trek tukang cukur teh ngaguntingan buuk si kabayan bari pok deui, ”Ari geus kitu… eta Dasamuka teh bogoh ka Dewi Sinta, geureuhna Sri Rama… ”
“Pondokeun wae Mang…”ceuk si Kabayan nyaritana selang seling antara inget jeung heunteu bakating ku tunduh.
Teu lila reup deui sare. Lilir sakeudeung, tukang cukur teh keur ngadongeng keneh, ”Urang tunda Dewi Sinta nu keur di Alengka, sabab dipaling ku Rahwana…. caturkeun sri Rama….” si Kabayan asa kaganggu sarena terus nyarita bari lulungu, “Pondokeun Mang….”
Terus reup deui peureum. Trek..trek tukang cukur ngaguntingan buuk si Kabayan bari nuluykeun ngadongengna. Ari tiap si kabayan lilir, tukang cukur teh keur ngabuih keneh wae ngadalang. Tapi ari leungeunna mah tetep teu eureun-eureun ngaguntingan buuk si Kabayan. Si Kabayan keuheuleun pisan sabab sarena kaganggu ku sora tukang cukur, nu sakapeung sok ngagerem nurutan sora buta atawa ngajerit nurutan sora Dewi Sinta basa dipaling ku Rahwana. Antukna si Kabayan ngambek ka tukang cukur bari nyarita ”Ceuk aing ge pondokeun…pondokeun…” tukang cukur nembalan “Dipondokeun kumaha ieu geus lenang kieu..” ari ret si Kabayan kana eunteung enya wae sirahna geus gundul teu salembar-lembar acan, puguh wae si Kabayan teh ambek, “Nu dipondokeun teh dongeng maneh lain lain buuk aing…” si Kabayan morongos.
Tukang cukur nembalan bari nyentak, “Bongan sorangan, naha atuh sare wae batur digawe teh, lain nuhun diembohan ku dongeng teh…”
Ngan hing wae si Kabayan teh ceurik bakating ku handeueuleun jaba ari balik ku barudak dipoyokan bari di abring-abring “…penjol….penjol….”[
http://osolihin.wordpress.com/2010/05/23/si-kabayan-dicukur/
Sakali mangsa si Kabayan teh dicukur. Dicukurna handapeun tangkal gede di sisi jalan Supratman. Ari tukang cukur teh ruruntuk dalang. Tadina hayang jadi dalang tapi teu kataekan. Kalah jadi tukang cukur. Teu wudu payu nyukurna teh da eta ari nyukur sok bari ngadalang.
Si Kabayan tibarang gek diuk dina korsi panyukuran geus lelenggutan wae nundutan. Saperti biasa tukang cukur teh ari ceg kana gunting jeung sisir tuluy wae ngabuih… Ngadalang. Pokna teh, “Tah kacaturkeun di nagara Alengka, rajana jenengan Dasamuka. Ari dasa hartina sapuluh. Ari muka eta hartosna beungeut atanapi raray… “
Si Kabayan nu keur ngalenggut ngarasa kaganggu kunu keur ngadalang, bari heuay si Kabayan nyarita, “Pondokeun wae Mang…”
Trek-trek tukang cukur teh ngaguntingan buuk si kabayan bari pok deui, ”Ari geus kitu… eta Dasamuka teh bogoh ka Dewi Sinta, geureuhna Sri Rama… ”
“Pondokeun wae Mang…”ceuk si Kabayan nyaritana selang seling antara inget jeung heunteu bakating ku tunduh.
Teu lila reup deui sare. Lilir sakeudeung, tukang cukur teh keur ngadongeng keneh, ”Urang tunda Dewi Sinta nu keur di Alengka, sabab dipaling ku Rahwana…. caturkeun sri Rama….” si Kabayan asa kaganggu sarena terus nyarita bari lulungu, “Pondokeun Mang….”
Terus reup deui peureum. Trek..trek tukang cukur ngaguntingan buuk si Kabayan bari nuluykeun ngadongengna. Ari tiap si kabayan lilir, tukang cukur teh keur ngabuih keneh wae ngadalang. Tapi ari leungeunna mah tetep teu eureun-eureun ngaguntingan buuk si Kabayan. Si Kabayan keuheuleun pisan sabab sarena kaganggu ku sora tukang cukur, nu sakapeung sok ngagerem nurutan sora buta atawa ngajerit nurutan sora Dewi Sinta basa dipaling ku Rahwana. Antukna si Kabayan ngambek ka tukang cukur bari nyarita ”Ceuk aing ge pondokeun…pondokeun…” tukang cukur nembalan “Dipondokeun kumaha ieu geus lenang kieu..” ari ret si Kabayan kana eunteung enya wae sirahna geus gundul teu salembar-lembar acan, puguh wae si Kabayan teh ambek, “Nu dipondokeun teh dongeng maneh lain lain buuk aing…” si Kabayan morongos.
Tukang cukur nembalan bari nyentak, “Bongan sorangan, naha atuh sare wae batur digawe teh, lain nuhun diembohan ku dongeng teh…”
Ngan hing wae si Kabayan teh ceurik bakating ku handeueuleun jaba ari balik ku barudak dipoyokan bari di abring-abring “…penjol….penjol….”[
http://osolihin.wordpress.com/2010/05/23/si-kabayan-dicukur/
Si Kabayan di cukur
Si Kabayan teh kandulan pisan. Ari kandulan teh jahe alias jago he-es (beuki sare). Teu kaop nyangkere atawa nyarande sok ker wae kerek.
Sakali mangsa si Kabayan teh dicukur. Dicukurna handapeun tangkal gede di sisi jalan Supratman. Ari tukang cukur teh ruruntuk dalang. Tadina hayang jadi dalang tapi teu kataekan. Kalah jadi tukang cukur. Teu wudu payu nyukurna teh da eta ari nyukur sok bari ngadalang.
Si Kabayan tibarang gek diuk dina korsi panyukuran geus lelenggutan wae nundutan. Saperti biasa tukang cukur teh ari ceg kana gunting jeung sisir tuluy wae ngabuih… Ngadalang. Pokna teh, “Tah kacaturkeun di nagara Alengka, rajana jenengan Dasamuka. Ari dasa hartina sapuluh. Ari muka eta hartosna beungeut atanapi raray… “
Si Kabayan nu keur ngalenggut ngarasa kaganggu kunu keur ngadalang, bari heuay si Kabayan nyarita, “Pondokeun wae Mang…”
Trek-trek tukang cukur teh ngaguntingan buuk si kabayan bari pok deui, ”Ari geus kitu… eta Dasamuka teh bogoh ka Dewi Sinta, geureuhna Sri Rama… ”
“Pondokeun wae Mang…”ceuk si Kabayan nyaritana selang seling antara inget jeung heunteu bakating ku tunduh.
Teu lila reup deui sare. Lilir sakeudeung, tukang cukur teh keur ngadongeng keneh, ”Urang tunda Dewi Sinta nu keur di Alengka, sabab dipaling ku Rahwana…. caturkeun sri Rama….” si Kabayan asa kaganggu sarena terus nyarita bari lulungu, “Pondokeun Mang….”
Terus reup deui peureum. Trek..trek tukang cukur ngaguntingan buuk si Kabayan bari nuluykeun ngadongengna. Ari tiap si kabayan lilir, tukang cukur teh keur ngabuih keneh wae ngadalang. Tapi ari leungeunna mah tetep teu eureun-eureun ngaguntingan buuk si Kabayan. Si Kabayan keuheuleun pisan sabab sarena kaganggu ku sora tukang cukur, nu sakapeung sok ngagerem nurutan sora buta atawa ngajerit nurutan sora Dewi Sinta basa dipaling ku Rahwana. Antukna si Kabayan ngambek ka tukang cukur bari nyarita ”Ceuk aing ge pondokeun…pondokeun…” tukang cukur nembalan “Dipondokeun kumaha ieu geus lenang kieu..” ari ret si Kabayan kana eunteung enya wae sirahna geus gundul teu salembar-lembar acan, puguh wae si Kabayan teh ambek, “Nu dipondokeun teh dongeng maneh lain lain buuk aing…” si Kabayan morongos.
Tukang cukur nembalan bari nyentak, “Bongan sorangan, naha atuh sare wae batur digawe teh, lain nuhun diembohan ku dongeng teh…”
Ngan hing wae si Kabayan teh ceurik bakating ku handeueuleun jaba ari balik ku barudak dipoyokan bari di abring-abring “…penjol….penjol….”[
http://osolihin.wordpress.com/2010/05/23/si-kabayan-dicukur/
Sakali mangsa si Kabayan teh dicukur. Dicukurna handapeun tangkal gede di sisi jalan Supratman. Ari tukang cukur teh ruruntuk dalang. Tadina hayang jadi dalang tapi teu kataekan. Kalah jadi tukang cukur. Teu wudu payu nyukurna teh da eta ari nyukur sok bari ngadalang.
Si Kabayan tibarang gek diuk dina korsi panyukuran geus lelenggutan wae nundutan. Saperti biasa tukang cukur teh ari ceg kana gunting jeung sisir tuluy wae ngabuih… Ngadalang. Pokna teh, “Tah kacaturkeun di nagara Alengka, rajana jenengan Dasamuka. Ari dasa hartina sapuluh. Ari muka eta hartosna beungeut atanapi raray… “
Si Kabayan nu keur ngalenggut ngarasa kaganggu kunu keur ngadalang, bari heuay si Kabayan nyarita, “Pondokeun wae Mang…”
Trek-trek tukang cukur teh ngaguntingan buuk si kabayan bari pok deui, ”Ari geus kitu… eta Dasamuka teh bogoh ka Dewi Sinta, geureuhna Sri Rama… ”
“Pondokeun wae Mang…”ceuk si Kabayan nyaritana selang seling antara inget jeung heunteu bakating ku tunduh.
Teu lila reup deui sare. Lilir sakeudeung, tukang cukur teh keur ngadongeng keneh, ”Urang tunda Dewi Sinta nu keur di Alengka, sabab dipaling ku Rahwana…. caturkeun sri Rama….” si Kabayan asa kaganggu sarena terus nyarita bari lulungu, “Pondokeun Mang….”
Terus reup deui peureum. Trek..trek tukang cukur ngaguntingan buuk si Kabayan bari nuluykeun ngadongengna. Ari tiap si kabayan lilir, tukang cukur teh keur ngabuih keneh wae ngadalang. Tapi ari leungeunna mah tetep teu eureun-eureun ngaguntingan buuk si Kabayan. Si Kabayan keuheuleun pisan sabab sarena kaganggu ku sora tukang cukur, nu sakapeung sok ngagerem nurutan sora buta atawa ngajerit nurutan sora Dewi Sinta basa dipaling ku Rahwana. Antukna si Kabayan ngambek ka tukang cukur bari nyarita ”Ceuk aing ge pondokeun…pondokeun…” tukang cukur nembalan “Dipondokeun kumaha ieu geus lenang kieu..” ari ret si Kabayan kana eunteung enya wae sirahna geus gundul teu salembar-lembar acan, puguh wae si Kabayan teh ambek, “Nu dipondokeun teh dongeng maneh lain lain buuk aing…” si Kabayan morongos.
Tukang cukur nembalan bari nyentak, “Bongan sorangan, naha atuh sare wae batur digawe teh, lain nuhun diembohan ku dongeng teh…”
Ngan hing wae si Kabayan teh ceurik bakating ku handeueuleun jaba ari balik ku barudak dipoyokan bari di abring-abring “…penjol….penjol….”[
http://osolihin.wordpress.com/2010/05/23/si-kabayan-dicukur/
Si kabayan ngalamun
mitoha si kabayan keuheuleun pisan, sabab si kabayan sok ngalamun wae. di gawe bari ngalamun, dahar bari ngalamun, mandi bari ngalamun komo di pacilinganmah mani beuki anteng ngalamuna teh…
sakali mangsa si kabayan manggih endog meri, ngagoler dina jarami di sawah mitohana, si kabayan atoheun pisan, gancang endog meri teh di bawa kaimah de tembongkeun ka pamajikanana.
“sukur, ka dieu urang kulub, keu si encid (budakna red.)” ceuk pamajikan si kabayan.
“montong” tembal si kabayan, “anggurmah rek di pegarkeun, di pilukeun kana hayam bapa, nu ayeuna keur nyileungleum” tembal si kabayan. ti dinya endog teh di teundeun hareupeunnana bari di taksir.
“kumaha akang wae atuh, ngan ayeuna mihape budak, uing rek ngisikan heula” ceuk pamajikan si kabayan bari ngajinjing boboko rek ngisikan di pancuran.
si kabayan cingogo di harudum sarung bari nyanghareupan endog. budak mah di antep wae sina kokorondangan dina palupuh, ari manehna anteng ngalamun deui, kieu ngalamuna teh….
“endog teh pasti megar, heug bikang, engke pasti ngendog deui. umpamana wae ngendogna sapuluh terus di pegarkeun deui, megar deui jadi boga sabelas meri tah, pek kabeh ngendog deui, mun endogna sapuluhan jadi boga 110 endog, beuki lila meri teh beuki loba. endogna oge pasti beuki loba. aing rek jadi bandar endog, endog di jualan aing jadi loba duit. duitna di beulikeun domba bikang. domba na baranahan tepi ka aing loba domba, dombana di jual kapasar, terus di beulikeun munding sarakit, munding oge baranahan, aing bakal loba munding… adeuh..huhuy… munding aing mani rendang di sawah…….”
keur kitu, geprak wae endog si kabayan teh di baledog ku pamajikanana tepi ka peupeus, sihoreng endog teh kacingcalang.
“kabayan, cing atuh kana ngalamun teh mani kamalinaan, tuh tenjo si encid mani buncunur sirahna tidagor kana tihang, da di antep wae…”
si kabayan kalahka molotot ka pamajikannana.
“kunaon munding aing di ruksak ku maneh..? rasakeun ieu paneunggeul..” ceuk si kabayan bari ngamang-ngamang sapu.
pamajikan si kabayan sieuneun, tuluy lumpat ka imah kolotna, bari ngais budak. si kabayan ngudag bari angger ngamang-ngmang sapu.
mitohana norojol ti imah, tuluy nanya ka si kabayan.
“ku naon maneh teh kabayan kawas nu teu eling..”
“bongan munding uing di ruksak ku si iteung..”
“na timana maneh boga munding…?”
“pan tina ngajual ladang endog asal na mah..” tembal si kabayan
“bohong ketang, ngalamun wungkul, barina ge endogna kacingcalang..” si iteung nambalang
“euh kitu..” ceuk mitoha si kabayan..” paingan atuh kebon aing, mani ledug di ranjah munding, ari maneh boga munding mah, hayoh gantian, mun teu di gantian di laporkeun ka pulisi..”
“ampun pa..” ceuk si kabayan ” abdimah teu gaduh bulu-buluna acan munding teh, eta mah lalamunan. hayu iteung urang balik..” si kabayan ngajak balik kapamajikanana.
mitohana gogodeg.
isukna si kabayan dititah ngala kalap ku mitohana, tina sapuluh kalapa, si kabayan bakal di buruhan kalapa sa hulu. si kabayan atoheun pisan, terekel wae naek kana tangkal kalapa rek ngala kalapa nu kolot.
barang nepi ka luhur tuluy diuk sidengdang dina sela-sela dahan kalapa, teng wae ngalamun.
“buruh ngala kalapa rek di jual, ladangna di beulikeu kana endog hayam, tuluy di pegarkeun, pek di ingu. hayamna beuki loba, endogna ge rea deuih, endog di jual ka pasar, aing jadi bandar endog. tina ladang endog aing rek meuli domba, domba oge ngareaan…. aing jadi bandar domba, tina bati domba aing rek meuli munding… eh ketang moal, moal meuli munding bisi ngaruksak sawah mitoha… ah rek meuli kuda wae. kudana kuda balap.. kuda ustrali nu jangkung tea, aing jokina…plok..plok kudana di lumpatkeun…”
bari ngalamun kitu teh si kabayan reurendeukan dina palupuh kalapa.
“kuda teh beuki tarik lumpatna… horseh kotoplak…kotoplak……” sikabayan beuki motah wae diukna dina palapah kalapa, tepi ka palapah teh pepelenoyan. kulantaran motah teung palapah teh potong, sikabayan ngoleang kabawa ku palapah kalapa. gebrus wae ka balong. untungna kalapa teh sisi balong, si kabayan pipina bared keuna regang awi, sukuna tipalitek, untung teu maot oge.
ti harita sibayana kapokeun deui ngalamun dina tangkal kalapa…
http://dediependi.wordpress.com/2007/05/03/si-kabayan-ngalamun/
sakali mangsa si kabayan manggih endog meri, ngagoler dina jarami di sawah mitohana, si kabayan atoheun pisan, gancang endog meri teh di bawa kaimah de tembongkeun ka pamajikanana.
“sukur, ka dieu urang kulub, keu si encid (budakna red.)” ceuk pamajikan si kabayan.
“montong” tembal si kabayan, “anggurmah rek di pegarkeun, di pilukeun kana hayam bapa, nu ayeuna keur nyileungleum” tembal si kabayan. ti dinya endog teh di teundeun hareupeunnana bari di taksir.
“kumaha akang wae atuh, ngan ayeuna mihape budak, uing rek ngisikan heula” ceuk pamajikan si kabayan bari ngajinjing boboko rek ngisikan di pancuran.
si kabayan cingogo di harudum sarung bari nyanghareupan endog. budak mah di antep wae sina kokorondangan dina palupuh, ari manehna anteng ngalamun deui, kieu ngalamuna teh….
“endog teh pasti megar, heug bikang, engke pasti ngendog deui. umpamana wae ngendogna sapuluh terus di pegarkeun deui, megar deui jadi boga sabelas meri tah, pek kabeh ngendog deui, mun endogna sapuluhan jadi boga 110 endog, beuki lila meri teh beuki loba. endogna oge pasti beuki loba. aing rek jadi bandar endog, endog di jualan aing jadi loba duit. duitna di beulikeun domba bikang. domba na baranahan tepi ka aing loba domba, dombana di jual kapasar, terus di beulikeun munding sarakit, munding oge baranahan, aing bakal loba munding… adeuh..huhuy… munding aing mani rendang di sawah…….”
keur kitu, geprak wae endog si kabayan teh di baledog ku pamajikanana tepi ka peupeus, sihoreng endog teh kacingcalang.
“kabayan, cing atuh kana ngalamun teh mani kamalinaan, tuh tenjo si encid mani buncunur sirahna tidagor kana tihang, da di antep wae…”
si kabayan kalahka molotot ka pamajikannana.
“kunaon munding aing di ruksak ku maneh..? rasakeun ieu paneunggeul..” ceuk si kabayan bari ngamang-ngamang sapu.
pamajikan si kabayan sieuneun, tuluy lumpat ka imah kolotna, bari ngais budak. si kabayan ngudag bari angger ngamang-ngmang sapu.
mitohana norojol ti imah, tuluy nanya ka si kabayan.
“ku naon maneh teh kabayan kawas nu teu eling..”
“bongan munding uing di ruksak ku si iteung..”
“na timana maneh boga munding…?”
“pan tina ngajual ladang endog asal na mah..” tembal si kabayan
“bohong ketang, ngalamun wungkul, barina ge endogna kacingcalang..” si iteung nambalang
“euh kitu..” ceuk mitoha si kabayan..” paingan atuh kebon aing, mani ledug di ranjah munding, ari maneh boga munding mah, hayoh gantian, mun teu di gantian di laporkeun ka pulisi..”
“ampun pa..” ceuk si kabayan ” abdimah teu gaduh bulu-buluna acan munding teh, eta mah lalamunan. hayu iteung urang balik..” si kabayan ngajak balik kapamajikanana.
mitohana gogodeg.
isukna si kabayan dititah ngala kalap ku mitohana, tina sapuluh kalapa, si kabayan bakal di buruhan kalapa sa hulu. si kabayan atoheun pisan, terekel wae naek kana tangkal kalapa rek ngala kalapa nu kolot.
barang nepi ka luhur tuluy diuk sidengdang dina sela-sela dahan kalapa, teng wae ngalamun.
“buruh ngala kalapa rek di jual, ladangna di beulikeu kana endog hayam, tuluy di pegarkeun, pek di ingu. hayamna beuki loba, endogna ge rea deuih, endog di jual ka pasar, aing jadi bandar endog. tina ladang endog aing rek meuli domba, domba oge ngareaan…. aing jadi bandar domba, tina bati domba aing rek meuli munding… eh ketang moal, moal meuli munding bisi ngaruksak sawah mitoha… ah rek meuli kuda wae. kudana kuda balap.. kuda ustrali nu jangkung tea, aing jokina…plok..plok kudana di lumpatkeun…”
bari ngalamun kitu teh si kabayan reurendeukan dina palupuh kalapa.
“kuda teh beuki tarik lumpatna… horseh kotoplak…kotoplak……” sikabayan beuki motah wae diukna dina palapah kalapa, tepi ka palapah teh pepelenoyan. kulantaran motah teung palapah teh potong, sikabayan ngoleang kabawa ku palapah kalapa. gebrus wae ka balong. untungna kalapa teh sisi balong, si kabayan pipina bared keuna regang awi, sukuna tipalitek, untung teu maot oge.
ti harita sibayana kapokeun deui ngalamun dina tangkal kalapa…
http://dediependi.wordpress.com/2007/05/03/si-kabayan-ngalamun/
Si kabayan ngalamun
Posted on Mei 3, 2007 by dedi
mitoha si kabayan keuheuleun pisan, sabab si kabayan sok ngalamun wae. di gawe bari ngalamun, dahar bari ngalamun, mandi bari ngalamun komo di pacilinganmah mani beuki anteng ngalamuna teh…
sakali mangsa si kabayan manggih endog meri, ngagoler dina jarami di sawah mitohana, si kabayan atoheun pisan, gancang endog meri teh di bawa kaimah de tembongkeun ka pamajikanana.
“sukur, ka dieu urang kulub, keu si encid (budakna red.)” ceuk pamajikan si kabayan.
“montong” tembal si kabayan, “anggurmah rek di pegarkeun, di pilukeun kana hayam bapa, nu ayeuna keur nyileungleum” tembal si kabayan. ti dinya endog teh di teundeun hareupeunnana bari di taksir.
“kumaha akang wae atuh, ngan ayeuna mihape budak, uing rek ngisikan heula” ceuk pamajikan si kabayan bari ngajinjing boboko rek ngisikan di pancuran.
si kabayan cingogo di harudum sarung bari nyanghareupan endog. budak mah di antep wae sina kokorondangan dina palupuh, ari manehna anteng ngalamun deui, kieu ngalamuna teh….
“endog teh pasti megar, heug bikang, engke pasti ngendog deui. umpamana wae ngendogna sapuluh terus di pegarkeun deui, megar deui jadi boga sabelas meri tah, pek kabeh ngendog deui, mun endogna sapuluhan jadi boga 110 endog, beuki lila meri teh beuki loba. endogna oge pasti beuki loba. aing rek jadi bandar endog, endog di jualan aing jadi loba duit. duitna di beulikeun domba bikang. domba na baranahan tepi ka aing loba domba, dombana di jual kapasar, terus di beulikeun munding sarakit, munding oge baranahan, aing bakal loba munding… adeuh..huhuy… munding aing mani rendang di sawah…….”
keur kitu, geprak wae endog si kabayan teh di baledog ku pamajikanana tepi ka peupeus, sihoreng endog teh kacingcalang.
“kabayan, cing atuh kana ngalamun teh mani kamalinaan, tuh tenjo si encid mani buncunur sirahna tidagor kana tihang, da di antep wae…”
si kabayan kalahka molotot ka pamajikannana.
“kunaon munding aing di ruksak ku maneh..? rasakeun ieu paneunggeul..” ceuk si kabayan bari ngamang-ngamang sapu.
pamajikan si kabayan sieuneun, tuluy lumpat ka imah kolotna, bari ngais budak. si kabayan ngudag bari angger ngamang-ngmang sapu.
mitohana norojol ti imah, tuluy nanya ka si kabayan.
“ku naon maneh teh kabayan kawas nu teu eling..”
“bongan munding uing di ruksak ku si iteung..”
“na timana maneh boga munding…?”
“pan tina ngajual ladang endog asal na mah..” tembal si kabayan
“bohong ketang, ngalamun wungkul, barina ge endogna kacingcalang..” si iteung nambalang
“euh kitu..” ceuk mitoha si kabayan..” paingan atuh kebon aing, mani ledug di ranjah munding, ari maneh boga munding mah, hayoh gantian, mun teu di gantian di laporkeun ka pulisi..”
“ampun pa..” ceuk si kabayan ” abdimah teu gaduh bulu-buluna acan munding teh, eta mah lalamunan. hayu iteung urang balik..” si kabayan ngajak balik kapamajikanana.
mitohana gogodeg.
isukna si kabayan dititah ngala kalap ku mitohana, tina sapuluh kalapa, si kabayan bakal di buruhan kalapa sa hulu. si kabayan atoheun pisan, terekel wae naek kana tangkal kalapa rek ngala kalapa nu kolot.
barang nepi ka luhur tuluy diuk sidengdang dina sela-sela dahan kalapa, teng wae ngalamun.
“buruh ngala kalapa rek di jual, ladangna di beulikeu kana endog hayam, tuluy di pegarkeun, pek di ingu. hayamna beuki loba, endogna ge rea deuih, endog di jual ka pasar, aing jadi bandar endog. tina ladang endog aing rek meuli domba, domba oge ngareaan…. aing jadi bandar domba, tina bati domba aing rek meuli munding… eh ketang moal, moal meuli munding bisi ngaruksak sawah mitoha… ah rek meuli kuda wae. kudana kuda balap.. kuda ustrali nu jangkung tea, aing jokina…plok..plok kudana di lumpatkeun…”
bari ngalamun kitu teh si kabayan reurendeukan dina palupuh kalapa.
“kuda teh beuki tarik lumpatna… horseh kotoplak…kotoplak……” sikabayan beuki motah wae diukna dina palapah kalapa, tepi ka palapah teh pepelenoyan. kulantaran motah teung palapah teh potong, sikabayan ngoleang kabawa ku palapah kalapa. gebrus wae ka balong. untungna kalapa teh sisi balong, si kabayan pipina bared keuna regang awi, sukuna tipalitek, untung teu maot oge.
ti harita sibayana kapokeun deui ngalamun dina tangkal kalapa…
http://dediependi.wordpress.com/2007/05/03/si-kabayan-ngalamun/
Si Kabayan Ngala Nangka
Si Kabayan dititah ngala nangka ku mitohana. “Nu kolot ngala nangka téh, Kabayan!” Ceuk mitohana. Kencling Si Kabayan ka kebon, nyorén bedog rék ngala nangka. Barang nepi ka kebon, Si Kabayan alak-ilik kana tangkal nangka. Manggih nu geus kolot hiji tur gedé pisan. Tuluy waé diala. Barang dipanggul kacida beuratna.
“Wah, moal kaduga yeuh mawana, “ pikir Si Kabayan téh. Tuluy wé nangka téh ku Si Kabayan dipalidkeun ka walungan. Jung waé balik ti heula, da geus kolot ieuh!” ceuk Si Kabayan téh nyarita ka nangka.
Barang tepi ka imah, Si Kabayan ditanya ku mitohana.
“Kabayan, meunang ngala nangka téh?”
“Komo wé meunang mah, nya gedé nya kolot,” témbal Si Kabayan.
“Mana atuh ayeuna nangkana?” Mitohana nanya.
“Har, naha can datang kitu? Apan tadi téh dipalidkeun dititah balik ti heula, ceuk Si Kabayan téh.
“Ari manéh, na mana bodo-bodo teuing. Moal enya nangka bisa balik sorangan!” Mitoha Si Kabayan keuheuleun pisan.
“Wah nu bodo mah nangkana, kolot-kolot teu nyaho jalan balik,” ceuk Si Kabayan bari ngaléos.
Lima Abad Sastra Sunda (sebuah antologi). Wahyu Wibisana,Iskandarwassid dan Tini Kartini
“Wah, moal kaduga yeuh mawana, “ pikir Si Kabayan téh. Tuluy wé nangka téh ku Si Kabayan dipalidkeun ka walungan. Jung waé balik ti heula, da geus kolot ieuh!” ceuk Si Kabayan téh nyarita ka nangka.
Barang tepi ka imah, Si Kabayan ditanya ku mitohana.
“Kabayan, meunang ngala nangka téh?”
“Komo wé meunang mah, nya gedé nya kolot,” témbal Si Kabayan.
“Mana atuh ayeuna nangkana?” Mitohana nanya.
“Har, naha can datang kitu? Apan tadi téh dipalidkeun dititah balik ti heula, ceuk Si Kabayan téh.
“Ari manéh, na mana bodo-bodo teuing. Moal enya nangka bisa balik sorangan!” Mitoha Si Kabayan keuheuleun pisan.
“Wah nu bodo mah nangkana, kolot-kolot teu nyaho jalan balik,” ceuk Si Kabayan bari ngaléos.
Lima Abad Sastra Sunda (sebuah antologi). Wahyu Wibisana,Iskandarwassid dan Tini Kartini
RAJA_RAJA SUNDA
Di ambil dari blog Rohang kalam Jeng Daluang
Daftar raja-raja di Jawa Barat jeung mangsa pamaréntahanana numutkeun naskah Pangéran Wangsakerta
A. Raja-raja Salakanagara
Déwawarman I (130 – 168 )
Déwawarman II (168 – 195)
Déwawarman III (195 – 238 )
Déwawarman IV (minantu A.3, 238 – 252)
Déwawarman V (minantu A.4, 252 – 276)
Spatikarnawa Warmandéwi (istri A.5, 276 – 289)
Déwawarman VI (289 – 308 )
Déwawarman VII (308 – 340)
Déwawarman VIII (minantu A.7, 340 – 362)
B. Raja-raja Tarumanagara
Jayasingawarman Rajadiraja Guru (minantu A.8, 358 – 382)
Rajaresi Darmayawarman (382 – 395)
Purnawarman (395 – 434)
Wisnuwarman (434 – 455)
Indrawarman (455 – 515)
Candrawarman (515 – 535)
Suryawarman (535 – 561
Kertawarman (561 – 628 )
Sudawarman (adik B.8, 628 – 639)
Déwamurtyatma Hariwangsawarman (639 – 640)
Nagajayawarman (minantu B.10. 640 – 666)
Linggawarman (666 – 669)
C. Raja-raja Kendan
Resiguru Manikmaya (minantu B.7, 536 – 568 )
Suraliman Sakti (568 – 597)
Kandiawan Déwaraja (597 – 612)
D. Raja-raja Galuh
Wrétikandayun (612 – 702)
Mandiminyak (702 – 709)
Bratasénawa (709 – 716)
Purbasora (pernah suan D.2, 716 – 723)
Sanjaya (putera D.3, 723 – 732)
Tampéran Darmawijaya (732 – 739)
Manarah (Surotama, buyut D.4, 739 – 783)
Manisri (minantu D.7, 783 – 799)
Tariwulan (799 – 806)
Wéléngan (806 – 813)
Linggabumi (813 – 852)
É. Raja-raja Sunda
1. Tarusbawa (minantu B.12, 669 – 723)
2. Harisdarma (incu minantu E.1 = D5, 723 – 732)
3. Tamperan Barmawijaya ( = D.6) (732- 739)
4. Rakéyan Banga (739 – 766)
5. Rakéyan Medang Prabu Hulukujang (766 – 783)
6. Prabu Gilingwesi (minantu E.5, 783 – 795)
7. Pucukbumi Darméswara (minantu E.6, 795 – 819)
8. Rakéyan Wuwus Prabu Gajah Kulon (819 – 891)
9. Prabu Darmaraksa (adibeuteung E.8 )
10. Windusakti Prabu Déwageng (895 – 913)
11. Rakéyan Kamuning Gading Prabu Pucukwesi (913 – 916)
12. Rakéyan Jayagiri (minantu E.11, 916 – 942)
13. Atmayadarma Hariwangsa (942 – 954)
14. Limbur Kancana (putra E.11, 954 – 964)
15. Munding Ganawirya (964 – 973)
16. Rakéyan Wulung Gadung (973 – 989)
17. Brajawisésa (989 – 1012)
18. Déwa Sanghiyang (1012 – 1019)
19. Sanghiyang Ageng (1019 – 1030)
20. Sri Jauabupati ( Détya Maharaja) (1030 – 1042)
21. Darmaraja (Sang Mokténg Winduraja) (1042 – 1065)
22. Langlangbumi ( Sang Mokténg Kerta) (1065 – 1155)
23. Rakéyan Jayagiri Prabu Ménakluhur (11 55 – 1157)
24. Darmakusuma (Sang Mokténg Winduraja) (1157 – 1175)
25. Darmasiksa Prabu Sanghiyang Wisnu (1175 – 1297)
26. Ragasuci (Sang Mokténg Taman) ( 1297 – 1303)
27. Citraganda (Sang Mokténg Tanjung) (1303 – 1311)
F. Raja-raja Kawali
Linggadéwata (Sang Mokténg Kikis) (1311 – 1333)
Linggawisésa (minantu F.1, 1333 – 1340)
Ragamulya (Aki Kolot) (1340 – 1350)
Linggabuana (Sang Mokténg Bubat) (1350 – 1357)
Bunisora Suradipati (adi F.4) (1357 – 1371)
Niskala Wastukancana (Sang Mokténg Nusalarang) (1371 – 1475)
Ningratkancana (Déwa Niskala) (1475 – 1482)
G. Raja-raja Pakuan Pajajaran
Susuktunggal (putra F.6, 1382 – 1482)
Sri Baduga Maharaja (1482 -1521)
Surawisésa (Ratu Sangiang) (1521 – 1535)
Ratu Déwatabuana (1535 – 1543)
Ratu Sakti (1543 – 1551)
Nilakéndra (Tohaan di Majaya) (1551 – 1567)
Ragamulya Suryakancana (1567 – 1579)
Tina Polemik Naskah Pangéran Wangsakerta
Daftar raja-raja di Jawa Barat jeung mangsa pamaréntahanana numutkeun naskah Pangéran Wangsakerta
A. Raja-raja Salakanagara
Déwawarman I (130 – 168 )
Déwawarman II (168 – 195)
Déwawarman III (195 – 238 )
Déwawarman IV (minantu A.3, 238 – 252)
Déwawarman V (minantu A.4, 252 – 276)
Spatikarnawa Warmandéwi (istri A.5, 276 – 289)
Déwawarman VI (289 – 308 )
Déwawarman VII (308 – 340)
Déwawarman VIII (minantu A.7, 340 – 362)
B. Raja-raja Tarumanagara
Jayasingawarman Rajadiraja Guru (minantu A.8, 358 – 382)
Rajaresi Darmayawarman (382 – 395)
Purnawarman (395 – 434)
Wisnuwarman (434 – 455)
Indrawarman (455 – 515)
Candrawarman (515 – 535)
Suryawarman (535 – 561
Kertawarman (561 – 628 )
Sudawarman (adik B.8, 628 – 639)
Déwamurtyatma Hariwangsawarman (639 – 640)
Nagajayawarman (minantu B.10. 640 – 666)
Linggawarman (666 – 669)
C. Raja-raja Kendan
Resiguru Manikmaya (minantu B.7, 536 – 568 )
Suraliman Sakti (568 – 597)
Kandiawan Déwaraja (597 – 612)
D. Raja-raja Galuh
Wrétikandayun (612 – 702)
Mandiminyak (702 – 709)
Bratasénawa (709 – 716)
Purbasora (pernah suan D.2, 716 – 723)
Sanjaya (putera D.3, 723 – 732)
Tampéran Darmawijaya (732 – 739)
Manarah (Surotama, buyut D.4, 739 – 783)
Manisri (minantu D.7, 783 – 799)
Tariwulan (799 – 806)
Wéléngan (806 – 813)
Linggabumi (813 – 852)
É. Raja-raja Sunda
1. Tarusbawa (minantu B.12, 669 – 723)
2. Harisdarma (incu minantu E.1 = D5, 723 – 732)
3. Tamperan Barmawijaya ( = D.6) (732- 739)
4. Rakéyan Banga (739 – 766)
5. Rakéyan Medang Prabu Hulukujang (766 – 783)
6. Prabu Gilingwesi (minantu E.5, 783 – 795)
7. Pucukbumi Darméswara (minantu E.6, 795 – 819)
8. Rakéyan Wuwus Prabu Gajah Kulon (819 – 891)
9. Prabu Darmaraksa (adibeuteung E.8 )
10. Windusakti Prabu Déwageng (895 – 913)
11. Rakéyan Kamuning Gading Prabu Pucukwesi (913 – 916)
12. Rakéyan Jayagiri (minantu E.11, 916 – 942)
13. Atmayadarma Hariwangsa (942 – 954)
14. Limbur Kancana (putra E.11, 954 – 964)
15. Munding Ganawirya (964 – 973)
16. Rakéyan Wulung Gadung (973 – 989)
17. Brajawisésa (989 – 1012)
18. Déwa Sanghiyang (1012 – 1019)
19. Sanghiyang Ageng (1019 – 1030)
20. Sri Jauabupati ( Détya Maharaja) (1030 – 1042)
21. Darmaraja (Sang Mokténg Winduraja) (1042 – 1065)
22. Langlangbumi ( Sang Mokténg Kerta) (1065 – 1155)
23. Rakéyan Jayagiri Prabu Ménakluhur (11 55 – 1157)
24. Darmakusuma (Sang Mokténg Winduraja) (1157 – 1175)
25. Darmasiksa Prabu Sanghiyang Wisnu (1175 – 1297)
26. Ragasuci (Sang Mokténg Taman) ( 1297 – 1303)
27. Citraganda (Sang Mokténg Tanjung) (1303 – 1311)
F. Raja-raja Kawali
Linggadéwata (Sang Mokténg Kikis) (1311 – 1333)
Linggawisésa (minantu F.1, 1333 – 1340)
Ragamulya (Aki Kolot) (1340 – 1350)
Linggabuana (Sang Mokténg Bubat) (1350 – 1357)
Bunisora Suradipati (adi F.4) (1357 – 1371)
Niskala Wastukancana (Sang Mokténg Nusalarang) (1371 – 1475)
Ningratkancana (Déwa Niskala) (1475 – 1482)
G. Raja-raja Pakuan Pajajaran
Susuktunggal (putra F.6, 1382 – 1482)
Sri Baduga Maharaja (1482 -1521)
Surawisésa (Ratu Sangiang) (1521 – 1535)
Ratu Déwatabuana (1535 – 1543)
Ratu Sakti (1543 – 1551)
Nilakéndra (Tohaan di Majaya) (1551 – 1567)
Ragamulya Suryakancana (1567 – 1579)
Tina Polemik Naskah Pangéran Wangsakerta
MUNDINGLAYA DI KUSUMAH
Cerita ini di ambil dari Blog KANDAGA CARITA PANTUN
Prabu Siliwangi menjadi raja di Pajajaran, patihnya Kidang kancana dan jaksanya Gelap Nyawang, tinggi besar dan sakti.
Prabu Siliwangi bertapa di gunung Hambalang karena ia ingin mendapat putra bungsu, bahkan mendapat putri, yaitu: Nyi Padma Wati, putra Pohaci Wiri Manggay dari kahyangan.
Waktu permaisuri mengandung menginginkan honje, lalu raja menyuruh Lengser mencarinya ke negara Kuta Pandak, di babakan Muara Beres. Dari Geger malela, putra Rangga malela di Muara Beres di dapatnya honje delapan pasak, yang ditukarnya dengan uang delapan katon.
Waktu itu di Muara beres, Nyi Gambir Wangi juga tengah mengidam, sama menginginkan honje, tetapi honje sudah dijual kepada utusan raja Pajajaran.
Lengser Muara Beres dititahkan mengembalikan uang empat katon, akan penukar honje empat pasak yang diinginkan. Karena Lengser Pajajaran tidak mau memberikannya, mereka berdua lalu berperang habis-habisan memperebutkan honje. Tak ada yang kalah, kemudian dilerai oleh Gajah Siluman dari Karang Siluman. Honje harus dibagi sama banyak, dengan perjanjian bahwa bila kedua bayi itu sudah dewasa harus dikawinkan.
Waktu Nyi Gambir Wangi menginginkan terung pahit yang ingin dimakannya berbagi dengan Padma Wati, Prabu Siliwangi mencarikannya. Terung itu dibelah dua oleh Patih Gelap Nyawang, sesudahnya, raja bersabda kepada rakyatnya, bahwa bayi yang masih dalam kandungan itu sudah dikawinkan, menjadi jodohnya sebelum dilahirkan.
Nyi Padma Wati dari Gunung Gumuruh melahirkan putra laki-laki, diberi nama Munding Laya Di Kusuma, sedang Nyi Gambir Wangi melahirkan anak perempuan, diberi nama Nyi Dewi Asri.
Prabu Guru Gantangan di negara Kuta Barang ingin berputera, lalu Mundinglaya oleh istrinya (Ratna Inten) dijadikan putra angkat. Tetapi lama-kelamaan, karena Mundinglaya sangat gagah dan sakti serta tampan tiada taranya, menjadi takut direbut kekuasaanya, lalu Mundinglaya dipenjara besi.
Ua Mundinglaya ialah Jaksa Seda Kawasa, Aria Patih Sagara, Gelap Nyawang dan Kidang Pananjung, mempunyai firasat, lalu Mundinglaya di susul ke Kuta Barang. Prabu Guru Gantangan dimarahi mereka, karena menyiksa Munding Laya, akan tetapi dibiarkannya Munding Laya dipenjara, supaya belajar prihatin. Kejadian itu tidak dikabarkan kepada Padma Wati dan raja Pajajaran.
Pohaci Wiru Mananggay mengirimkan impian kepada Padma Wati, dia bermimpi mendapat Lalayang Kancana milik Guring Tujuh di Sorong Kancana, suaranya ada di jabaning langit (di angkasa). Padma Wati menyampaikan mimpi itu kepada raja. Waktu disaembarakan kepada putra dan para punggawa semua, tak ada yang sanggup mencarinya. Oleh karena itu Padma Wati yang memimpikannya harus membuktikannya, kalau tidak akan dipenggal lehernya.
Nyi Padma Wati teringat kepada putranya, Mundinglaya, lalu Gelap Nyawang dan Kidang Pananjung, menjemputnya ke Kuta barang. Mundinglaya yang dipenjara besi dan dibuang ke dasar Leuwi Sipatahunan diambil oleh kedua uanya, lalu dibawa ke Pajajaran.
Mundinglaya sanggup mencari Lalayang Kancana, lalu berangkat disertai patih negara, yaitu Jaksa Seda Kawasa, Gelap Nyawang, Kidang Pananjung Patih Ratna Jaya dan Prabu Liman Sanjaya, pamuk dari Gunung Gumuruh serta Lengsernya.
Dengan perahu kancana ciptaan Kidang Pananjung mereka berlayar melalui Leuwi Sipatahunan dan bangawan Cihaliwung. Sampailah di lubuk Muara Beres, lalu singgah, karena Mundinglaya ingin menemui tunangannya, Dewi Asri. Sesudah menceritakan maksud kepergiannya, Mundinglaya meneruskan perjalanannya. Di Sangiang Cadas Patenggang semua pengantarnya ditinggalkan di bawah perahu.
Dalam perjalanan, di sebuah hutan belantara, Mundinglaya bertemu dengan Yaksa Mayuta. Mundinglaya dikunah, lalu ditelannya, masuk ke dalam perutnya. Setelah mengambil ajimat raksasa di langit-langit mulutnya yang kemudian ditelannya, Mundinglaya bertambah sakti, lalu ke luar dari perut Yaksa Mayuta, kemudian diperanginya. Yaksa Mayuta dapat dikalahkan, kemudian Mundinglaya meneruskan perjalanan ke langit, lalu menemui neneknya di kahyangan untuk meminta Lalayang Kancana yang dimimpikan ibunya.
Oleh neneknya Wiru Mananggay, Mundinglaya diperintahkan menjadi angin, supaya dapat menerbangkan Lalayang Kancana, angin putting beliung menerbangkan Lalayang Kancana, lalu disusul oleh Guriang Tujuh. Guriang Tujuh memerangi Mundinglaya sampai meninggal oleh keris mereka. Sukma Mundinglaya keluar dari jasadnya, lalu mengipasi sambil memanterakannya supaya hidup kembali.
Prabu Guru Gantangan yang disebut juga Prabu Nangkoda di negara Kuta Barang, mempunyai putra kukutan, yaitu : Sunten Jaya, Demang Rangga Kasonten, Aria Disonten, Dewi Ratna Kancana.
Sunten Jaya diperintahkan melamar Dewi Asri, karena mendengar bahwa Mundinglaya sudah meninggal oleh Guriang Tujuh.
Sunten jaya yang angkuh dan berperangai buruk bersama saudaranya pergi ke Muara beres meminang Dewi Asri kepada kakaknya Raden Geger Malela.
Dewi Asri tidak mau menerima lamaran Sunten Jaya, karena merasa sudah dipertunangkan dengan Mundinglaya. Tetapi karena dipaksa dia menerima pinangan itu, tetapi dengan syarat Sunten Jaya harus memenuhi segala permintaannya, diantaranya sebuah negara dengan segala isinya.
Sunten Jaya marah, karena permintaan itu tak mungkin dipenuhinya, tetapi oleh Prabu Nangkoda permintaan itu disetujuinya, lalu ia membawa harta benda dua puluh lima kapal beserta punggawa bala rakyatnya yang akan membangun negara. Tetapi pembangunan negara itu kacau balau, karena salah urus dehingga tidak selesai-selesai. Akhirnya Gambir Wangi juga turut menolong menciptakan negara dengan kesaktiannya. Dewi Asri yang dipaksa menikah dengan Sunten Jaya membuat ulah, dengan tujuan supaya pernikahan itu batal.
Mundinglaya yang sudah hidup kembali, dan sedang bertapa mendapat ilapat dengan impian buruk, ia bermimpi kapalnya diserang topan, tiangnya patah, kapalpun pecah dan karam di laut. Dia ingat kepada tunangannya. Waktu dilihatnya tabir mimpi tampak olehnya Dewi Asri akan dinikahkan dengan Sunten Jaya.
Mundinglaya berpamitan kepada neneknya, Pohaci Wiru Mananggay, ia diberi hadiah buli-buli berisi air cikahuripan (air yang dapat menghidupkan kembali orang yang telah mati) dan keris pusaka. Mundinglaya turun dari jabaning langit dengan membawa Lalayang Kancana, disertai oleh Munding Sangkala Wisesa (penjelmaan Guriang Tujuh yang dikalahkannya). Sampai di Sangiang Cadas Patenggang, menjemput uanya.
Mundinglaya dengan para pengantarnya lalu berlayar. Sesampainya di Leuwi daun, Munding Sangkala Wisesa dimantrai oleh Kidang Pananjung supaya tidur, sehingga ia tidak akan membuat onar. Sampailah mereka di Batu Tulis.
Dewi Asri mempunyai firasat akan kedatangan Mundinglaya lalu menciptakan bantal menjadi dirinya, kemudian ia minta ijin kepada ibunya untuk bersiram di jamban larangan. Di sungai ditemuinya Mundinglaya, lalu dia naik perahu kancana dan bercengkramalah mereka.
Munding Sangkala Wisesa dibangunkan dari tidurnya, lalu disuruh pergi ke Muara Beres. Di Leuwi Langgong bertemu dengan prajurit yang sedang menghadang kedatangan Mundinglaya. Semuanya bubar karena takut oleh Munding Sangkala Wisesa. Patih Halang Barat yang melawan Munding sangkala Wisesa diamuknya, demikian pula semua punggawa dan pamuk. Guru Gantangan pun yang sedang mengadakan pesta diamuknya, sampai rakyat berlarian. Kemudian kepada Raden Geger Malaka dikatakannya bahwa dia mencari saudaranya, Mundinglaya. Oleh Geger malela diaku, lalu dibawa ke keraton.
Mundinglaya dan dewi Asri bersama-sama pergi ke Muara Beres, sambil mengadakan arak-arakan. Sampai di keraton lalu naik ke papanggungan kancana, dan bersantap bersama.
Sunten Jaya akhirnya mengetahui, bahwa dirinya telah ditipu. Dia naik papanggungan akan memerangi Mundinglaya, tapi kena mantra Mundinglaya, sehingga menjadi tidak berdaya. Dewi Asri dan Mundinglaya lalu menikah.
Sementara itu Jaksa pajajaran, demang Patih Rangga gading, Ua Murugul Mantri Agung dan Ua Purwa Kalih, datang ke Muara Beres, melihat yang menikah dan akan melerai pertengkaran.
Sunten jaya datang meminta kembali harta bendanya yang duapuluh lima kapal. Rangga gading bertanya, siapa yang mula-mula melamar Dewi Asri, rakyat Kuta barang dan Pajajaran memihak kepada Sunten Jaya, lalu mengatakan bahwa Sunten Jayalah yang melamar terlebih dahulu. Tapi Patih Gajah Siluman dari Karang Siluman menyuruh Lengser Pajajaran menceritakan asal muasal hubungan Mundinglaya dan Dewi Asri, akhirnya semua rakyat Muara Beres dan pajajaran mengetahui bahwa Mundinglaya dan dewi Asri telah dijodohkan ketika mereka masih dalam kandungan.
Sunten Jaya harus mengalah, karena marah dan dibantu oleh saudara-saudranya lalu ia menantang perang. Semua dilawan oleh Munding Sangkala Wisesa, dan akhirnya semua dapat dikalahkan dan menyatakan takluk.
Mundinglaya berbahagia, menjadi pengantin baru yang kaya raya. Dia dijadikan raja muda, berprameswarikan Dewi Asri dan Ante Kancana (adik Sunten Jaya). Negara berpesta pora merayakan peristiwa itu.
Sumber ceritera
Ed.C.M.Pleyte
1907
Lima Abad Sastra Sunda (sebuah antologi). Wahyu Wibisana,Iskandarwassid dan Tini Kartini
Prabu Siliwangi menjadi raja di Pajajaran, patihnya Kidang kancana dan jaksanya Gelap Nyawang, tinggi besar dan sakti.
Prabu Siliwangi bertapa di gunung Hambalang karena ia ingin mendapat putra bungsu, bahkan mendapat putri, yaitu: Nyi Padma Wati, putra Pohaci Wiri Manggay dari kahyangan.
Waktu permaisuri mengandung menginginkan honje, lalu raja menyuruh Lengser mencarinya ke negara Kuta Pandak, di babakan Muara Beres. Dari Geger malela, putra Rangga malela di Muara Beres di dapatnya honje delapan pasak, yang ditukarnya dengan uang delapan katon.
Waktu itu di Muara beres, Nyi Gambir Wangi juga tengah mengidam, sama menginginkan honje, tetapi honje sudah dijual kepada utusan raja Pajajaran.
Lengser Muara Beres dititahkan mengembalikan uang empat katon, akan penukar honje empat pasak yang diinginkan. Karena Lengser Pajajaran tidak mau memberikannya, mereka berdua lalu berperang habis-habisan memperebutkan honje. Tak ada yang kalah, kemudian dilerai oleh Gajah Siluman dari Karang Siluman. Honje harus dibagi sama banyak, dengan perjanjian bahwa bila kedua bayi itu sudah dewasa harus dikawinkan.
Waktu Nyi Gambir Wangi menginginkan terung pahit yang ingin dimakannya berbagi dengan Padma Wati, Prabu Siliwangi mencarikannya. Terung itu dibelah dua oleh Patih Gelap Nyawang, sesudahnya, raja bersabda kepada rakyatnya, bahwa bayi yang masih dalam kandungan itu sudah dikawinkan, menjadi jodohnya sebelum dilahirkan.
Nyi Padma Wati dari Gunung Gumuruh melahirkan putra laki-laki, diberi nama Munding Laya Di Kusuma, sedang Nyi Gambir Wangi melahirkan anak perempuan, diberi nama Nyi Dewi Asri.
Prabu Guru Gantangan di negara Kuta Barang ingin berputera, lalu Mundinglaya oleh istrinya (Ratna Inten) dijadikan putra angkat. Tetapi lama-kelamaan, karena Mundinglaya sangat gagah dan sakti serta tampan tiada taranya, menjadi takut direbut kekuasaanya, lalu Mundinglaya dipenjara besi.
Ua Mundinglaya ialah Jaksa Seda Kawasa, Aria Patih Sagara, Gelap Nyawang dan Kidang Pananjung, mempunyai firasat, lalu Mundinglaya di susul ke Kuta Barang. Prabu Guru Gantangan dimarahi mereka, karena menyiksa Munding Laya, akan tetapi dibiarkannya Munding Laya dipenjara, supaya belajar prihatin. Kejadian itu tidak dikabarkan kepada Padma Wati dan raja Pajajaran.
Pohaci Wiru Mananggay mengirimkan impian kepada Padma Wati, dia bermimpi mendapat Lalayang Kancana milik Guring Tujuh di Sorong Kancana, suaranya ada di jabaning langit (di angkasa). Padma Wati menyampaikan mimpi itu kepada raja. Waktu disaembarakan kepada putra dan para punggawa semua, tak ada yang sanggup mencarinya. Oleh karena itu Padma Wati yang memimpikannya harus membuktikannya, kalau tidak akan dipenggal lehernya.
Nyi Padma Wati teringat kepada putranya, Mundinglaya, lalu Gelap Nyawang dan Kidang Pananjung, menjemputnya ke Kuta barang. Mundinglaya yang dipenjara besi dan dibuang ke dasar Leuwi Sipatahunan diambil oleh kedua uanya, lalu dibawa ke Pajajaran.
Mundinglaya sanggup mencari Lalayang Kancana, lalu berangkat disertai patih negara, yaitu Jaksa Seda Kawasa, Gelap Nyawang, Kidang Pananjung Patih Ratna Jaya dan Prabu Liman Sanjaya, pamuk dari Gunung Gumuruh serta Lengsernya.
Dengan perahu kancana ciptaan Kidang Pananjung mereka berlayar melalui Leuwi Sipatahunan dan bangawan Cihaliwung. Sampailah di lubuk Muara Beres, lalu singgah, karena Mundinglaya ingin menemui tunangannya, Dewi Asri. Sesudah menceritakan maksud kepergiannya, Mundinglaya meneruskan perjalanannya. Di Sangiang Cadas Patenggang semua pengantarnya ditinggalkan di bawah perahu.
Dalam perjalanan, di sebuah hutan belantara, Mundinglaya bertemu dengan Yaksa Mayuta. Mundinglaya dikunah, lalu ditelannya, masuk ke dalam perutnya. Setelah mengambil ajimat raksasa di langit-langit mulutnya yang kemudian ditelannya, Mundinglaya bertambah sakti, lalu ke luar dari perut Yaksa Mayuta, kemudian diperanginya. Yaksa Mayuta dapat dikalahkan, kemudian Mundinglaya meneruskan perjalanan ke langit, lalu menemui neneknya di kahyangan untuk meminta Lalayang Kancana yang dimimpikan ibunya.
Oleh neneknya Wiru Mananggay, Mundinglaya diperintahkan menjadi angin, supaya dapat menerbangkan Lalayang Kancana, angin putting beliung menerbangkan Lalayang Kancana, lalu disusul oleh Guriang Tujuh. Guriang Tujuh memerangi Mundinglaya sampai meninggal oleh keris mereka. Sukma Mundinglaya keluar dari jasadnya, lalu mengipasi sambil memanterakannya supaya hidup kembali.
Prabu Guru Gantangan yang disebut juga Prabu Nangkoda di negara Kuta Barang, mempunyai putra kukutan, yaitu : Sunten Jaya, Demang Rangga Kasonten, Aria Disonten, Dewi Ratna Kancana.
Sunten Jaya diperintahkan melamar Dewi Asri, karena mendengar bahwa Mundinglaya sudah meninggal oleh Guriang Tujuh.
Sunten jaya yang angkuh dan berperangai buruk bersama saudaranya pergi ke Muara beres meminang Dewi Asri kepada kakaknya Raden Geger Malela.
Dewi Asri tidak mau menerima lamaran Sunten Jaya, karena merasa sudah dipertunangkan dengan Mundinglaya. Tetapi karena dipaksa dia menerima pinangan itu, tetapi dengan syarat Sunten Jaya harus memenuhi segala permintaannya, diantaranya sebuah negara dengan segala isinya.
Sunten Jaya marah, karena permintaan itu tak mungkin dipenuhinya, tetapi oleh Prabu Nangkoda permintaan itu disetujuinya, lalu ia membawa harta benda dua puluh lima kapal beserta punggawa bala rakyatnya yang akan membangun negara. Tetapi pembangunan negara itu kacau balau, karena salah urus dehingga tidak selesai-selesai. Akhirnya Gambir Wangi juga turut menolong menciptakan negara dengan kesaktiannya. Dewi Asri yang dipaksa menikah dengan Sunten Jaya membuat ulah, dengan tujuan supaya pernikahan itu batal.
Mundinglaya yang sudah hidup kembali, dan sedang bertapa mendapat ilapat dengan impian buruk, ia bermimpi kapalnya diserang topan, tiangnya patah, kapalpun pecah dan karam di laut. Dia ingat kepada tunangannya. Waktu dilihatnya tabir mimpi tampak olehnya Dewi Asri akan dinikahkan dengan Sunten Jaya.
Mundinglaya berpamitan kepada neneknya, Pohaci Wiru Mananggay, ia diberi hadiah buli-buli berisi air cikahuripan (air yang dapat menghidupkan kembali orang yang telah mati) dan keris pusaka. Mundinglaya turun dari jabaning langit dengan membawa Lalayang Kancana, disertai oleh Munding Sangkala Wisesa (penjelmaan Guriang Tujuh yang dikalahkannya). Sampai di Sangiang Cadas Patenggang, menjemput uanya.
Mundinglaya dengan para pengantarnya lalu berlayar. Sesampainya di Leuwi daun, Munding Sangkala Wisesa dimantrai oleh Kidang Pananjung supaya tidur, sehingga ia tidak akan membuat onar. Sampailah mereka di Batu Tulis.
Dewi Asri mempunyai firasat akan kedatangan Mundinglaya lalu menciptakan bantal menjadi dirinya, kemudian ia minta ijin kepada ibunya untuk bersiram di jamban larangan. Di sungai ditemuinya Mundinglaya, lalu dia naik perahu kancana dan bercengkramalah mereka.
Munding Sangkala Wisesa dibangunkan dari tidurnya, lalu disuruh pergi ke Muara Beres. Di Leuwi Langgong bertemu dengan prajurit yang sedang menghadang kedatangan Mundinglaya. Semuanya bubar karena takut oleh Munding Sangkala Wisesa. Patih Halang Barat yang melawan Munding sangkala Wisesa diamuknya, demikian pula semua punggawa dan pamuk. Guru Gantangan pun yang sedang mengadakan pesta diamuknya, sampai rakyat berlarian. Kemudian kepada Raden Geger Malaka dikatakannya bahwa dia mencari saudaranya, Mundinglaya. Oleh Geger malela diaku, lalu dibawa ke keraton.
Mundinglaya dan dewi Asri bersama-sama pergi ke Muara Beres, sambil mengadakan arak-arakan. Sampai di keraton lalu naik ke papanggungan kancana, dan bersantap bersama.
Sunten Jaya akhirnya mengetahui, bahwa dirinya telah ditipu. Dia naik papanggungan akan memerangi Mundinglaya, tapi kena mantra Mundinglaya, sehingga menjadi tidak berdaya. Dewi Asri dan Mundinglaya lalu menikah.
Sementara itu Jaksa pajajaran, demang Patih Rangga gading, Ua Murugul Mantri Agung dan Ua Purwa Kalih, datang ke Muara Beres, melihat yang menikah dan akan melerai pertengkaran.
Sunten jaya datang meminta kembali harta bendanya yang duapuluh lima kapal. Rangga gading bertanya, siapa yang mula-mula melamar Dewi Asri, rakyat Kuta barang dan Pajajaran memihak kepada Sunten Jaya, lalu mengatakan bahwa Sunten Jayalah yang melamar terlebih dahulu. Tapi Patih Gajah Siluman dari Karang Siluman menyuruh Lengser Pajajaran menceritakan asal muasal hubungan Mundinglaya dan Dewi Asri, akhirnya semua rakyat Muara Beres dan pajajaran mengetahui bahwa Mundinglaya dan dewi Asri telah dijodohkan ketika mereka masih dalam kandungan.
Sunten Jaya harus mengalah, karena marah dan dibantu oleh saudara-saudranya lalu ia menantang perang. Semua dilawan oleh Munding Sangkala Wisesa, dan akhirnya semua dapat dikalahkan dan menyatakan takluk.
Mundinglaya berbahagia, menjadi pengantin baru yang kaya raya. Dia dijadikan raja muda, berprameswarikan Dewi Asri dan Ante Kancana (adik Sunten Jaya). Negara berpesta pora merayakan peristiwa itu.
Sumber ceritera
Ed.C.M.Pleyte
1907
Lima Abad Sastra Sunda (sebuah antologi). Wahyu Wibisana,Iskandarwassid dan Tini Kartini
Selasa, 13 Maret 2012
SI KABAYAN NGADEUPAAN LINCAR
Dina tataran sastra sunda, komo sastra nu asalna tina folk lore atawa carita rahayat, ngaran Kabayan geus akrab pisan jeung alam pikran urang sunda boh kolot atawa budak. Si Kabayan ngarupakeun hiji symbol tina papatah jeung siloka dina kahirupan keur kahuripan jalma salila hirup kumbuh di alam dunya ieu. Si Kabayan kadang kagambar jalma anu ngedul kacida, kadang oge kagambar jalma anu pinuh akal tur tarekah dina kahirupanna.
Dina lebahan ieu, pangjejer bade nyobian ngaguar salah sahiji dongeng ngeunaan si kabayan nyaeta si Kabayan ngadeupaan lincar. Supaya langkung jentre kieu kinten-kintena dongeng eta teh.
Dina hiji poe, si Abah anu mangrupakeun kolot nyi Iteung nu mangrupkeun bebende si Kabayan rek ngayakeun hajan nu cukup rongkah, duka hajatan naona mah ngan anu jelas hajatan eta kacida rongkahna. Aya nu nyaritakeun syukuran panen nu hasil taun ieu, aya nu nyebutkeun hajatan ulang taun pernikahan emas si Abah jeung Ambu, bahkan aya oge anu nyebutkeun si Abah arek nyandung. Ah pokokna eta hajat the rongkah kacida.
Atuh otomatis anu diondangna oge tamu kacida lobana, aya nu ti suklakna ti siklukna ge daratang. Komo atuh tatangga salembur mah daratang. Ngan aya hiji anu rada aneh tina hajatan ieu the nyaeta sikep si Kabayan. Anehna manehna mah cicing-cicing bae teu riweuh jiga batur nu ngobrolkeun hajatan si Abah. Jigana manehna hare-hare bae kana hajatan eta. Basa manehna ditanya ku si Armasan “ Kabayan kunaon maneh mah jiga nu hare-hare wae si Abah hajat teh?” si Kabayan ngajawabna enteng pisan “ Ah keur naon diondang oge henteu”. Kitu jeung kitu jawaban si Kabayan ungal ditanya ngeunaan hajatan si Abah.
Akhirna cunduk waktu, ninggang mangsa hajatan si Abah teh dilaksanakeun. Enya we hajatan teh meni rongkah kacida. Eta we keur nyieun panggungna oge meni meakeun dua dapuran awi sagala, kitu oge tamu anu diarondang meni garinding kacida. Aya kepala desa jeung aparatna, bapak camat katut garwana, jeung anu rea-rea deui. Kumaha si Kabayan? Manehna mah santei-santei bae, malah mah kalah ulin jeung mundingna di sawah bari pok nyarita kieu “ Emh si Abah hajat rongkah, tapi meni teu inget ka kuring mah, padahal tatangga pang deukeutna “ kitu gerendeng si Kabayan. Keur kitu Jorojoy dina pkiran si kabayan make aya niat rek mere pelajaran ka si Abah.
Di tempat si Abah hajatan geus dimimitian, anu biantara naek kana panggung mawakeun acara. Hiji-hiji acara dimimitian ti mulai degung, kacapi suling, nepi ka acara utamana dina peutingna nyaeta nanggap wayang golek ku dalang anu geus kasohor. Para tatamu oge disuguhan kadaharan anu istimewa.
Dina peutingna nalika acara wayang golek lumangsung, si Kabayan rerencepan ngadeukeutan imah si abah. Barang anjog ka imah si Abah, manehna ngulicer ka tukang tuluy manehna mentangkeun leungeuna bari tuluy ngagorowok “sadeupa, dua deupa, tilu deupa” orokaya si Abah nu keur aya di jero imah kagareuwahkeun ku sora ti tukengun imah tea.
Panasaran si Abah nyusul ka tukang ari pek kapanggih ku si Abah yen nu gogorowokan teh geningan si Kabayan. Teu antaparah si Abah nyarekan ka si Kabayan “si Borokokok! Sugan teh saha, ari pek teh maneh geningan? Keur naon peuting-peuting aya didieu jaba gogorowokan” dicarekan kitu si Kabayan kalem bae malah jiga anu teu malire, malah tuluy neruskeun itungana “dalapan deupa, salapan deupa, sapuluh deupa, sabelas deupa, dua belas deupa” nepi ka akhirna “lima belas deupa” geus kitu jung nangtung bari nyarita “Bah geuningan jarak imah abah ka imah kuring teh teu leuwih ti lima belas deupa nya?” dikitukeun si Abah malik nanya “terus masalahna naon?” si Kabayan ngajawab “ah teu nanaon Bah! Ngan eta we mun Abah butuh nanaon teh apan pang heulana nu digorowok dititah teh pan kuring, pedah pangdeukeutna” terus si Kabayan cingogo bari pok nyarita “tapi aneh ari pas Abah rek hajat mah kuring teh apal ti si Armasan nu imahna tongoheun sawah Abah nu di lebak”
Ngadenge jawaban kitu si Abah jiga nu kaeraan. Si Abah arapap-eureupeup ngajawabna. Si Abah ngarasa memang manehna geus kalawan ngahaja mopohokeun si Kabayan, nu padahal si kabayan teh tatangga pangdeukeutna.
Tina carita si Kabayan ieu, aya hiji titenaneun keur urang yen dina hirup kumbuh dina masyarakat urang ulah mopohokeun ka tatangga. Sabab jeung tatanga pisan urang pangmimtina mun aya kaperlu tur kabutuh, bahkan lain jeung dulur atawa indung bapa, tapi tatangga.
Kajadian anu dialaman ku si kabayan jeung si Abah nagrupakeun hiji realita kahirupan anu geus lumangsung ayeuna, lain wungkul di kota tapi oge di desa. Komo ari di kota mah urang kadang geus teu apal jeung saha urang natangga, abahkan urang hare-hare wae saha tatangga urang. Kajadian gembong Noordin M Top jeung antek-antekna nu bisa bebas tur lalugina ngajalankeun operasina di tengah-tengah masyarkat, ieu nandakeun yen kapadulain masyarakat di urang geus mulai laas bahkan mungkin euweuh sama sakali. Geus teu paduli saha gigireun naon gawena, bahkan mungkin teu paduli naha tatangga urang eta teh geus manggih dahar poe ieu atawa teu.
Geus cukup waktu keur urang salaku generasi ngora, pikeun iatna deui dina ngagali nilai-nilai karuhun oge nilai-nilai kaislaman dina kahirupan sangkan tenang dina hirup kumbuh di masyarakat. Nilai anu dimaksud didieu nyaeta nilai hade ka tatangga. Sabab jeung tatangga pisan urang pangheulana sili tulungan oge sili bantuan. Islam salaku agama nu Rahmatan lil Alamin ngajungjung pisan nilai hade ka tatangga, bahkan Rasul saw kantos sasauran “sing saha jalma nu iman ka Allah tur poe akhir, maka kudu hade ka tatanga” ti dieu jelas pisan yen Islam ngagungkeun pisan naon anu disebut hade ka tatangga.
Pon oge kitu, dina adat budaya urang oge aya budaya nu pakuat-pakait jeung hade ka tatangga, saperti budaya gotong royong, hal ini teu aya lain tujuanna suapaya urang bisa hade jeung tatangaa, sabab tina gotong royong eta urang bisa ngarasa kana butuhna urang ka batur jeung enakna umpama hiji kabeurat disanghareupan kalawan babarengan.
Ngan anu jadi kahanjakalan, boh budaya atawa nilai agama eta geus euweuh di urang, bahkan aya kesan hubungan teh ngan saukur dina hubungan pagawean wungkul, di luar eta geus leungit nilai silaturahim anu mangrupa hiji kawajiban salaku umat anu beragama. Sapertos dawuhan Rasul anu unggelna “sing saha jalma nu iman ka Allah jeung poe akhir maka kudu nyambungkeun tali silaturahim.”
Jadi kacida gedena manfaat urang alus tur hade ka tatangga teh, sajaba ti urang bisa sili bantuan dimana keur aya kasusah, urang oge bisa sakaligus ngajaga kaamanan lingkungan. Sabab moal bisa urang sili tulungan lamun teu hade mimitina tur moal bisa urang ngajaga lingkungan urang lamun urang teu apal saha nu jadi tatangga urang.
Lima Abad Sastra Sunda (sebuah antologi). Wahyu Wibisana,Iskandarwassid dan Tini Kartini
Dina lebahan ieu, pangjejer bade nyobian ngaguar salah sahiji dongeng ngeunaan si kabayan nyaeta si Kabayan ngadeupaan lincar. Supaya langkung jentre kieu kinten-kintena dongeng eta teh.
Dina hiji poe, si Abah anu mangrupakeun kolot nyi Iteung nu mangrupkeun bebende si Kabayan rek ngayakeun hajan nu cukup rongkah, duka hajatan naona mah ngan anu jelas hajatan eta kacida rongkahna. Aya nu nyaritakeun syukuran panen nu hasil taun ieu, aya nu nyebutkeun hajatan ulang taun pernikahan emas si Abah jeung Ambu, bahkan aya oge anu nyebutkeun si Abah arek nyandung. Ah pokokna eta hajat the rongkah kacida.
Atuh otomatis anu diondangna oge tamu kacida lobana, aya nu ti suklakna ti siklukna ge daratang. Komo atuh tatangga salembur mah daratang. Ngan aya hiji anu rada aneh tina hajatan ieu the nyaeta sikep si Kabayan. Anehna manehna mah cicing-cicing bae teu riweuh jiga batur nu ngobrolkeun hajatan si Abah. Jigana manehna hare-hare bae kana hajatan eta. Basa manehna ditanya ku si Armasan “ Kabayan kunaon maneh mah jiga nu hare-hare wae si Abah hajat teh?” si Kabayan ngajawabna enteng pisan “ Ah keur naon diondang oge henteu”. Kitu jeung kitu jawaban si Kabayan ungal ditanya ngeunaan hajatan si Abah.
Akhirna cunduk waktu, ninggang mangsa hajatan si Abah teh dilaksanakeun. Enya we hajatan teh meni rongkah kacida. Eta we keur nyieun panggungna oge meni meakeun dua dapuran awi sagala, kitu oge tamu anu diarondang meni garinding kacida. Aya kepala desa jeung aparatna, bapak camat katut garwana, jeung anu rea-rea deui. Kumaha si Kabayan? Manehna mah santei-santei bae, malah mah kalah ulin jeung mundingna di sawah bari pok nyarita kieu “ Emh si Abah hajat rongkah, tapi meni teu inget ka kuring mah, padahal tatangga pang deukeutna “ kitu gerendeng si Kabayan. Keur kitu Jorojoy dina pkiran si kabayan make aya niat rek mere pelajaran ka si Abah.
Di tempat si Abah hajatan geus dimimitian, anu biantara naek kana panggung mawakeun acara. Hiji-hiji acara dimimitian ti mulai degung, kacapi suling, nepi ka acara utamana dina peutingna nyaeta nanggap wayang golek ku dalang anu geus kasohor. Para tatamu oge disuguhan kadaharan anu istimewa.
Dina peutingna nalika acara wayang golek lumangsung, si Kabayan rerencepan ngadeukeutan imah si abah. Barang anjog ka imah si Abah, manehna ngulicer ka tukang tuluy manehna mentangkeun leungeuna bari tuluy ngagorowok “sadeupa, dua deupa, tilu deupa” orokaya si Abah nu keur aya di jero imah kagareuwahkeun ku sora ti tukengun imah tea.
Panasaran si Abah nyusul ka tukang ari pek kapanggih ku si Abah yen nu gogorowokan teh geningan si Kabayan. Teu antaparah si Abah nyarekan ka si Kabayan “si Borokokok! Sugan teh saha, ari pek teh maneh geningan? Keur naon peuting-peuting aya didieu jaba gogorowokan” dicarekan kitu si Kabayan kalem bae malah jiga anu teu malire, malah tuluy neruskeun itungana “dalapan deupa, salapan deupa, sapuluh deupa, sabelas deupa, dua belas deupa” nepi ka akhirna “lima belas deupa” geus kitu jung nangtung bari nyarita “Bah geuningan jarak imah abah ka imah kuring teh teu leuwih ti lima belas deupa nya?” dikitukeun si Abah malik nanya “terus masalahna naon?” si Kabayan ngajawab “ah teu nanaon Bah! Ngan eta we mun Abah butuh nanaon teh apan pang heulana nu digorowok dititah teh pan kuring, pedah pangdeukeutna” terus si Kabayan cingogo bari pok nyarita “tapi aneh ari pas Abah rek hajat mah kuring teh apal ti si Armasan nu imahna tongoheun sawah Abah nu di lebak”
Ngadenge jawaban kitu si Abah jiga nu kaeraan. Si Abah arapap-eureupeup ngajawabna. Si Abah ngarasa memang manehna geus kalawan ngahaja mopohokeun si Kabayan, nu padahal si kabayan teh tatangga pangdeukeutna.
Tina carita si Kabayan ieu, aya hiji titenaneun keur urang yen dina hirup kumbuh dina masyarakat urang ulah mopohokeun ka tatangga. Sabab jeung tatanga pisan urang pangmimtina mun aya kaperlu tur kabutuh, bahkan lain jeung dulur atawa indung bapa, tapi tatangga.
Kajadian anu dialaman ku si kabayan jeung si Abah nagrupakeun hiji realita kahirupan anu geus lumangsung ayeuna, lain wungkul di kota tapi oge di desa. Komo ari di kota mah urang kadang geus teu apal jeung saha urang natangga, abahkan urang hare-hare wae saha tatangga urang. Kajadian gembong Noordin M Top jeung antek-antekna nu bisa bebas tur lalugina ngajalankeun operasina di tengah-tengah masyarkat, ieu nandakeun yen kapadulain masyarakat di urang geus mulai laas bahkan mungkin euweuh sama sakali. Geus teu paduli saha gigireun naon gawena, bahkan mungkin teu paduli naha tatangga urang eta teh geus manggih dahar poe ieu atawa teu.
Geus cukup waktu keur urang salaku generasi ngora, pikeun iatna deui dina ngagali nilai-nilai karuhun oge nilai-nilai kaislaman dina kahirupan sangkan tenang dina hirup kumbuh di masyarakat. Nilai anu dimaksud didieu nyaeta nilai hade ka tatangga. Sabab jeung tatangga pisan urang pangheulana sili tulungan oge sili bantuan. Islam salaku agama nu Rahmatan lil Alamin ngajungjung pisan nilai hade ka tatangga, bahkan Rasul saw kantos sasauran “sing saha jalma nu iman ka Allah tur poe akhir, maka kudu hade ka tatanga” ti dieu jelas pisan yen Islam ngagungkeun pisan naon anu disebut hade ka tatangga.
Pon oge kitu, dina adat budaya urang oge aya budaya nu pakuat-pakait jeung hade ka tatangga, saperti budaya gotong royong, hal ini teu aya lain tujuanna suapaya urang bisa hade jeung tatangaa, sabab tina gotong royong eta urang bisa ngarasa kana butuhna urang ka batur jeung enakna umpama hiji kabeurat disanghareupan kalawan babarengan.
Ngan anu jadi kahanjakalan, boh budaya atawa nilai agama eta geus euweuh di urang, bahkan aya kesan hubungan teh ngan saukur dina hubungan pagawean wungkul, di luar eta geus leungit nilai silaturahim anu mangrupa hiji kawajiban salaku umat anu beragama. Sapertos dawuhan Rasul anu unggelna “sing saha jalma nu iman ka Allah jeung poe akhir maka kudu nyambungkeun tali silaturahim.”
Jadi kacida gedena manfaat urang alus tur hade ka tatangga teh, sajaba ti urang bisa sili bantuan dimana keur aya kasusah, urang oge bisa sakaligus ngajaga kaamanan lingkungan. Sabab moal bisa urang sili tulungan lamun teu hade mimitina tur moal bisa urang ngajaga lingkungan urang lamun urang teu apal saha nu jadi tatangga urang.
Lima Abad Sastra Sunda (sebuah antologi). Wahyu Wibisana,Iskandarwassid dan Tini Kartini
SI KABAYAN NGAKU HATUT
Si Kabayan boga kiai beuki hatut, barang kiaina endek kawin ngumaha ka Si Kabayan, cek kiaina, “Kumaha Kabayan aing dek kawin, tapi dia nyaho lamun aing eta bosen teu ilok karasa deui laju hatut bae, atuh.”
Cek Si Kabayan, “Cocokan bae jubur kiai.”
Cek Kiaina, “Ari dicocokan matak mules beuteung engke lesot bae cocokna nyebrot kaluar jeung bukurna, beuki matak isin; jadi kieu geh; lamun engke aing nyembah ka mitoha dia ulah jauh nuturkeun ti burieun aing, ari aing hatut aku bae ku dia, ja dia mah lain panganten ieuh, moal isin, engke dia ku aing diupahan ali cacag nangka, kop tah alina.”
Cek Si Kabayan,:Hade engke sagala hatut kiai diaku ku kula kabeh.”
Cek Kiaina, “Enya pacuan u;ah bohong.”
Cek Si Kabayan, “Ulah kawatir, kula bela pati ka kiai, eta deui tah dititah ngaku hatut, henteu sapiraha gatina, sanajan nu matak modar ogeh, kula dilakonan.”
Geus kitu teu kacarita kawin deui, laju nyenyembah bae ka mitohana, Si Kabayan henteu daek jauh di burieun kiaina bae. Barang datang ka imah mitohana eta mitohana lalaki jeung mitohana bikang sarta panganten bikang tea geus nunggu diuk ngabrak, ngampar samak di tepas.
Ari cat kiaina nincak kana taraje dek unggah cekuk hatut; kiaina ngalieuk ka buri, cek kiaina, “Nya saha nu hatut?”
Cek Si Kabayan, “Kula.”
Ari nincak deui kana hambalan taraje, cekuk hatut, diaku ku Si Kabayan kitu jeung kitu bae; ari ngunjungan ka mitohana, barang nonggeng cekuk hatut, ngalieuk deui ka buri, cek kiaina, “Nya saha nu hatut?”
Cek Si Kabayan, “Kula.” Jadi hatut nu sakitu lobana eta geus cekuk bae, kabeh diaku bae ku Si Kabayan, geus ngarasa meunang upah ali cacag nangka.
Barang kiaina geus ngunjungan ka motohana jeung ka baris kolot-kolot nu aya di dinya jeung ku ewena geus diunjungan laju kiaina dititah diuk dina kasur ngarendeng jeung ewena, barang gek eta douk dina kasur ngaren bae hatut nu panggedena, sorana bae kocapan, “Berkepek kepek kepek kepek kepek kepek.” Ti dinya burung Si Kabayan teu kawawa ku isin, dititah hatut sakitu gedena jeung lojor, laju Si Kabayan, “Top tah ali, anggur teu boga cacag nangka samanan titah ngaku hatut jangjangan ieuh,” laju lumpat, jadi kiaina geh milu lumpat deui, teu kawawa ku isin hatutna katangen kabeh.
Lima Abad Sastra Sunda (sebuah antologi). Wahyu Wibisana,Iskandarwassid dan Tini Kartini
Cek Si Kabayan, “Cocokan bae jubur kiai.”
Cek Kiaina, “Ari dicocokan matak mules beuteung engke lesot bae cocokna nyebrot kaluar jeung bukurna, beuki matak isin; jadi kieu geh; lamun engke aing nyembah ka mitoha dia ulah jauh nuturkeun ti burieun aing, ari aing hatut aku bae ku dia, ja dia mah lain panganten ieuh, moal isin, engke dia ku aing diupahan ali cacag nangka, kop tah alina.”
Cek Si Kabayan,:Hade engke sagala hatut kiai diaku ku kula kabeh.”
Cek Kiaina, “Enya pacuan u;ah bohong.”
Cek Si Kabayan, “Ulah kawatir, kula bela pati ka kiai, eta deui tah dititah ngaku hatut, henteu sapiraha gatina, sanajan nu matak modar ogeh, kula dilakonan.”
Geus kitu teu kacarita kawin deui, laju nyenyembah bae ka mitohana, Si Kabayan henteu daek jauh di burieun kiaina bae. Barang datang ka imah mitohana eta mitohana lalaki jeung mitohana bikang sarta panganten bikang tea geus nunggu diuk ngabrak, ngampar samak di tepas.
Ari cat kiaina nincak kana taraje dek unggah cekuk hatut; kiaina ngalieuk ka buri, cek kiaina, “Nya saha nu hatut?”
Cek Si Kabayan, “Kula.”
Ari nincak deui kana hambalan taraje, cekuk hatut, diaku ku Si Kabayan kitu jeung kitu bae; ari ngunjungan ka mitohana, barang nonggeng cekuk hatut, ngalieuk deui ka buri, cek kiaina, “Nya saha nu hatut?”
Cek Si Kabayan, “Kula.” Jadi hatut nu sakitu lobana eta geus cekuk bae, kabeh diaku bae ku Si Kabayan, geus ngarasa meunang upah ali cacag nangka.
Barang kiaina geus ngunjungan ka motohana jeung ka baris kolot-kolot nu aya di dinya jeung ku ewena geus diunjungan laju kiaina dititah diuk dina kasur ngarendeng jeung ewena, barang gek eta douk dina kasur ngaren bae hatut nu panggedena, sorana bae kocapan, “Berkepek kepek kepek kepek kepek kepek.” Ti dinya burung Si Kabayan teu kawawa ku isin, dititah hatut sakitu gedena jeung lojor, laju Si Kabayan, “Top tah ali, anggur teu boga cacag nangka samanan titah ngaku hatut jangjangan ieuh,” laju lumpat, jadi kiaina geh milu lumpat deui, teu kawawa ku isin hatutna katangen kabeh.
Lima Abad Sastra Sunda (sebuah antologi). Wahyu Wibisana,Iskandarwassid dan Tini Kartini
SI KABAYAN NGALA ROAY
Dina hiji peuting si kabayan diajak ngala roay ku mitohana. Isukna, isuk-isuk bral ka haruma, rada jauh ti lemburna. Di jalan taya nu ngomong sakemék-kemék acan, sumawonna si kabayan da puguh tunduheun kénéh. Tuman héés nepi ka beurang, ari ieu isuk kénéh geus digugubrag dititah hudang.
“teu kaharti ku mitoha,” ceuk dina pikirna, sakitu geus kolot na aya kadedemes-kadedemes teuing kana dunya téh. Na keur naon dunya ari lain keur nyenangkeun awak? Ari ieu kalah jadi hukuman. Keun sia geura engké…”
Barang nepi ka huma pék ngala roay. Mitohana pohara getolna. Ari si kabayan mah meueus-meueus randeg, meueus-meueus janteng, teu kaur beubeunangan balas ngahuleng jeung ngarahuh bawaning sangeuk digawé. Siga-sigana mah rada mumuleun si kabayan téh.
Luak-lieuk, béh karérét karung wadah roay. Jol aya ingetan pikasenangeun. Gelenyu si kabayan imut.
“mitoha! Mitoha!”
“Heuy!”
“Kula rék ka cai heula ieu mules beuteung. Bisi rada lila, dagoan nya! Ati-ati mun mitoha ninggalkeun!”
“Heug! Ulah lila teuing baé.”
“Kumaha engké wé, da kasakit mah ari datang kawas kilat, ari undur kundang iteuk.”
Bari ngomong téh mitohana tonggoy baé ngalaan roay teu luak-lieuk. Si Kabayan sup asup kana karung wadah roay. Awakna dipurungkutkeun bari ngareumpeukkan manéh ku roay nepi ka teu katémbong.
Barang bro mitohana ngabrukkeun roay kana karung, dideuleu karung geus metung, ret ku manéhna dicakupkeun dipocong ditalian, dijungjung-jungjung. “Duh beurat naker,” omongna. Geus kitu gék diuk ngadagoan Si Kabayan.
Si Kabayan didagoan téh ambleng baé, sedeng poé geus reup-reupan. “Naha Si Kabayan bet ambleng baé?” ceuk mitohana ngomong sorangan. “Moal salah meureun terus balik da gering. Éta mah Si Kabayan, naha aya mangkeluk. Benerna mah bébéja heula ka kolot, rék balik téh. Ieu mah léos baé. Aya jelema.”
Rigidig karung roay dipanggul. Édas beurat naker,” omongna. “didedet teuing, ieu mani teuas kieu. Bari dirampa-rampa karungna.
Barang datang ka imah, sok diteundeun di dapur dina raranjangan. Tuluy dibuka beungkeutan karung téh ku mitoha awéwé, bari ngomong, “Euleuh cukul pelak roay urang téh nya, mani sakieu lobana.”
“Hih, tacan kaala kabéh éta gé, da kaburu pinuh, karungna leutik teuing,” jawab mitoha lalaki, “Kakara gé saparona meureun. Bari étaeun, manéhna, teu ngadéngé Si Kabayan, kumaha geringna?”
“Baruk gering? Teu nyaho kaula mah. Panyana jeung andika ka huma.”
“Puguh baé tadi isuk, tapi ti dituna balik ti heula, nyeri beuteung.”
“Aéh-aéh, kutan! Cik manéhna ieu bantuan ngudulkeun roay, bet beurat naker.”
Ana bro téh diudulkeun ku duaan, burulu roay bijil sabagian da sereg dina liang karung. Ku sabab mereketengteng karungna dihantem digeujleug-geujleug, na…ana boréngkal téh Si Kabayan ragrag kana raranjangan morongkol. Mitoha awéwé ngajerit bawaning ku reuwas. Mitoha lalaki ngejat mundur ka tukang awahing ku kagét.
Si Kabayan, “Hé, hé, hé, da capé!” Bari balaham-béléhém.
“Si Bedul téh geuning Si Kabayan,” ceuk mitoha awéwé.
“Da capé, mitoha! Jeung ieuh, ku ngeunah dipunggu ku mitoha téh.”
“Aya adat-adatan, na sia kitu peta ka kolot téh!” ceuk mitoha awéwé. Ari mitoha lalaki léos baé ka imah. Haténa ngunek-ngunek ambek, hayang males.
“Isuk mah anggeuskeun ngala roay téh jeung Bapa, Kabayan! Sing bener ulah goréng polah kitu ka kolot pamali deuleu matak doraka,” ceuk mitoha awéwé.
“Heug, moal mitoha.”
Isukna bral Si Kabayan jeung mitoha lalaki ka huma deui. Datang-datang rétop metikan roay, garetol naker. Mitohana rét deui rét deui ngarérét ku juru panon ka Si Kabayan. Si Kabayan tonggoy baé ngalaan roay. Sigana mah inget kana papatah mitoha awéwé, éstuning junun ayeuna mah kana gawéna téh.
Nempo Si Kabayan jongjon digawé, kuliwed les baé mitohana téh. Si Kabayan mah terus baé ngalaan roay nepi ka karungna téa pinuh pisan. Ret dipangrodkeun liang karung téh. Reketek ditalian.
“Na kamana mitoha bet euweuh? Moal salah ninggalkeu meureun, keuheuleun kénéh urut kamari. Kajeun ah! Aing gé rék balik. Rék digusur baé ieu karung téh, da teu kabawa dipanggul mah,” bari ngomong kitu, bluk karung téh digulingkeun. Durugdug digusur.
“Kabayan! Kabayan!” Ceuk sora jero karung. “Ieu aing, mitoha sia ulah digusur!”
Reg Si Kabayan eureun, “Ah puguh roay, roay!” Bari gaplok dipeupeuh karung téh. Durugdug deui digusur.
“Kabayan! Bapa deuleu ieu, lain roay!”
Roay! Roay!” Bari terus digusur.
Barang datang ka dapur, gebrug ditinggangkeun kana rarangjangan, “Ek!” Sora jelema nu titeundeut.
“Tah mitoha awéwé, roay sakarung!” Bari léos manéhna mah indit ka cai.
Barang diudulkeun eusina, gurubug salakina ragrag bari gegerungan. Awakna daronglak raraheut urut digugusur anu sakitu jauhna. Pamajikanan teu kira-kira kagéteunana Tuluy diubaran ku cilebu. Meunang dua poé mitoha lalaki teu bisa hudang-hudang acan.
Lima Abad Sastra Sunda (sebuah antologi). Wahyu Wibisana,Iskandarwassid dan Tini Kartini
“teu kaharti ku mitoha,” ceuk dina pikirna, sakitu geus kolot na aya kadedemes-kadedemes teuing kana dunya téh. Na keur naon dunya ari lain keur nyenangkeun awak? Ari ieu kalah jadi hukuman. Keun sia geura engké…”
Barang nepi ka huma pék ngala roay. Mitohana pohara getolna. Ari si kabayan mah meueus-meueus randeg, meueus-meueus janteng, teu kaur beubeunangan balas ngahuleng jeung ngarahuh bawaning sangeuk digawé. Siga-sigana mah rada mumuleun si kabayan téh.
Luak-lieuk, béh karérét karung wadah roay. Jol aya ingetan pikasenangeun. Gelenyu si kabayan imut.
“mitoha! Mitoha!”
“Heuy!”
“Kula rék ka cai heula ieu mules beuteung. Bisi rada lila, dagoan nya! Ati-ati mun mitoha ninggalkeun!”
“Heug! Ulah lila teuing baé.”
“Kumaha engké wé, da kasakit mah ari datang kawas kilat, ari undur kundang iteuk.”
Bari ngomong téh mitohana tonggoy baé ngalaan roay teu luak-lieuk. Si Kabayan sup asup kana karung wadah roay. Awakna dipurungkutkeun bari ngareumpeukkan manéh ku roay nepi ka teu katémbong.
Barang bro mitohana ngabrukkeun roay kana karung, dideuleu karung geus metung, ret ku manéhna dicakupkeun dipocong ditalian, dijungjung-jungjung. “Duh beurat naker,” omongna. Geus kitu gék diuk ngadagoan Si Kabayan.
Si Kabayan didagoan téh ambleng baé, sedeng poé geus reup-reupan. “Naha Si Kabayan bet ambleng baé?” ceuk mitohana ngomong sorangan. “Moal salah meureun terus balik da gering. Éta mah Si Kabayan, naha aya mangkeluk. Benerna mah bébéja heula ka kolot, rék balik téh. Ieu mah léos baé. Aya jelema.”
Rigidig karung roay dipanggul. Édas beurat naker,” omongna. “didedet teuing, ieu mani teuas kieu. Bari dirampa-rampa karungna.
Barang datang ka imah, sok diteundeun di dapur dina raranjangan. Tuluy dibuka beungkeutan karung téh ku mitoha awéwé, bari ngomong, “Euleuh cukul pelak roay urang téh nya, mani sakieu lobana.”
“Hih, tacan kaala kabéh éta gé, da kaburu pinuh, karungna leutik teuing,” jawab mitoha lalaki, “Kakara gé saparona meureun. Bari étaeun, manéhna, teu ngadéngé Si Kabayan, kumaha geringna?”
“Baruk gering? Teu nyaho kaula mah. Panyana jeung andika ka huma.”
“Puguh baé tadi isuk, tapi ti dituna balik ti heula, nyeri beuteung.”
“Aéh-aéh, kutan! Cik manéhna ieu bantuan ngudulkeun roay, bet beurat naker.”
Ana bro téh diudulkeun ku duaan, burulu roay bijil sabagian da sereg dina liang karung. Ku sabab mereketengteng karungna dihantem digeujleug-geujleug, na…ana boréngkal téh Si Kabayan ragrag kana raranjangan morongkol. Mitoha awéwé ngajerit bawaning ku reuwas. Mitoha lalaki ngejat mundur ka tukang awahing ku kagét.
Si Kabayan, “Hé, hé, hé, da capé!” Bari balaham-béléhém.
“Si Bedul téh geuning Si Kabayan,” ceuk mitoha awéwé.
“Da capé, mitoha! Jeung ieuh, ku ngeunah dipunggu ku mitoha téh.”
“Aya adat-adatan, na sia kitu peta ka kolot téh!” ceuk mitoha awéwé. Ari mitoha lalaki léos baé ka imah. Haténa ngunek-ngunek ambek, hayang males.
“Isuk mah anggeuskeun ngala roay téh jeung Bapa, Kabayan! Sing bener ulah goréng polah kitu ka kolot pamali deuleu matak doraka,” ceuk mitoha awéwé.
“Heug, moal mitoha.”
Isukna bral Si Kabayan jeung mitoha lalaki ka huma deui. Datang-datang rétop metikan roay, garetol naker. Mitohana rét deui rét deui ngarérét ku juru panon ka Si Kabayan. Si Kabayan tonggoy baé ngalaan roay. Sigana mah inget kana papatah mitoha awéwé, éstuning junun ayeuna mah kana gawéna téh.
Nempo Si Kabayan jongjon digawé, kuliwed les baé mitohana téh. Si Kabayan mah terus baé ngalaan roay nepi ka karungna téa pinuh pisan. Ret dipangrodkeun liang karung téh. Reketek ditalian.
“Na kamana mitoha bet euweuh? Moal salah ninggalkeu meureun, keuheuleun kénéh urut kamari. Kajeun ah! Aing gé rék balik. Rék digusur baé ieu karung téh, da teu kabawa dipanggul mah,” bari ngomong kitu, bluk karung téh digulingkeun. Durugdug digusur.
“Kabayan! Kabayan!” Ceuk sora jero karung. “Ieu aing, mitoha sia ulah digusur!”
Reg Si Kabayan eureun, “Ah puguh roay, roay!” Bari gaplok dipeupeuh karung téh. Durugdug deui digusur.
“Kabayan! Bapa deuleu ieu, lain roay!”
Roay! Roay!” Bari terus digusur.
Barang datang ka dapur, gebrug ditinggangkeun kana rarangjangan, “Ek!” Sora jelema nu titeundeut.
“Tah mitoha awéwé, roay sakarung!” Bari léos manéhna mah indit ka cai.
Barang diudulkeun eusina, gurubug salakina ragrag bari gegerungan. Awakna daronglak raraheut urut digugusur anu sakitu jauhna. Pamajikanan teu kira-kira kagéteunana Tuluy diubaran ku cilebu. Meunang dua poé mitoha lalaki teu bisa hudang-hudang acan.
Lima Abad Sastra Sunda (sebuah antologi). Wahyu Wibisana,Iskandarwassid dan Tini Kartini
SI KABAYAN NGALA TUTUT
Cék Ninina, “Kabayan ulah héés beurang teuing, euweuh pisan gawé sia mah, ngala-ngala tutut atuh da ari nyatu mah kudu jeung lauk.”
Cék Si Kabayan, “Ka mana ngalana?”
Cék ninina, “Ka ditu ka sawah ranca, nu loba mah sok di sawah nu meunang ngagaru geura.
Léos Si Kabayan leumpang ka sawah nu meunang ngagaru. Di dinya katémbong tututna loba, lantaran caina hérang, jadi katémbong kabéh. Tututna pating golétak. Tapi barang diteges-teges ku Si Kabayan katémbong kalangkang langit dina cai. Manéhna ngarasa lewang neuleu sawah sakitu jerona. Padahal mah teu aya sajeungkal-jeungkal acan, siga jero sotéh kalangkang langit. Cék Si Kabayan dina jero pikirna, “Ambu-ambu, ieu sawah jero kabina-bina caina. Kumaha dialana éta tutut téh? Lamun nepi ka teu beunang, aing éra teuing ku Nini. Tapi éta tutut téh sok dialaan ku jalma. Ah, dék dileugeutan baé ku aing.”
Geus kitu mah Si Kabayan léos ngala leugeut. Barang geus meunang, dibeulitkeun kana nyéré, dijejeran ku awi panjang, sabab pikirna dék ti kajauhan baé ngala tutuna moal deukeut-deukeut sieun tikecebur. Si Kabayan ngadekul, ngaleugeutan tutut méh sapoé jeput, tapi teu aya beubeunanganana, ngan ukur hiji dua baé. Kitu ogé lain beunang ku leugeut, beunang sotéh lantaran ku kabeneran baé. Tutut keur calangap, talapokna katapelan ku leugeut tuluy nyakop jadi beunang. Lamun teu kitu mah luput moal beubeunangan pisan, sabab ari di jero cai mah éta leugeut téh teu daékeun napel, komo deui tutut mah da aya leuleueuran. Di imah ku ninina didagoan, geus ngala salam, séréh jeung konéng keur ngasakan tutut. Lantaran ambleng baé, tuluy disusul ku ninina ka sawah. Kasampak Si Kabayan keur ngaleugeutan tutut.
Cék ninina, “Na Kabayan, ngala tutut dileugeutan?”
Cék Si Kabayan, “Kumaha da sieun tikecebur, deuleu tuh sakitu jerona nepi ka katémbong langit.”
Ninina keuheuleun. Si Kabayan disuntrungkeun brus ancrub ka sawah.
Cék Si Kabayan, “Heheh él da déét.”
Lima Abad Sastra Sunda (sebuah antologi). Wahyu Wibisana,Iskandarwassid dan Tini Kartini
Cék Si Kabayan, “Ka mana ngalana?”
Cék ninina, “Ka ditu ka sawah ranca, nu loba mah sok di sawah nu meunang ngagaru geura.
Léos Si Kabayan leumpang ka sawah nu meunang ngagaru. Di dinya katémbong tututna loba, lantaran caina hérang, jadi katémbong kabéh. Tututna pating golétak. Tapi barang diteges-teges ku Si Kabayan katémbong kalangkang langit dina cai. Manéhna ngarasa lewang neuleu sawah sakitu jerona. Padahal mah teu aya sajeungkal-jeungkal acan, siga jero sotéh kalangkang langit. Cék Si Kabayan dina jero pikirna, “Ambu-ambu, ieu sawah jero kabina-bina caina. Kumaha dialana éta tutut téh? Lamun nepi ka teu beunang, aing éra teuing ku Nini. Tapi éta tutut téh sok dialaan ku jalma. Ah, dék dileugeutan baé ku aing.”
Geus kitu mah Si Kabayan léos ngala leugeut. Barang geus meunang, dibeulitkeun kana nyéré, dijejeran ku awi panjang, sabab pikirna dék ti kajauhan baé ngala tutuna moal deukeut-deukeut sieun tikecebur. Si Kabayan ngadekul, ngaleugeutan tutut méh sapoé jeput, tapi teu aya beubeunanganana, ngan ukur hiji dua baé. Kitu ogé lain beunang ku leugeut, beunang sotéh lantaran ku kabeneran baé. Tutut keur calangap, talapokna katapelan ku leugeut tuluy nyakop jadi beunang. Lamun teu kitu mah luput moal beubeunangan pisan, sabab ari di jero cai mah éta leugeut téh teu daékeun napel, komo deui tutut mah da aya leuleueuran. Di imah ku ninina didagoan, geus ngala salam, séréh jeung konéng keur ngasakan tutut. Lantaran ambleng baé, tuluy disusul ku ninina ka sawah. Kasampak Si Kabayan keur ngaleugeutan tutut.
Cék ninina, “Na Kabayan, ngala tutut dileugeutan?”
Cék Si Kabayan, “Kumaha da sieun tikecebur, deuleu tuh sakitu jerona nepi ka katémbong langit.”
Ninina keuheuleun. Si Kabayan disuntrungkeun brus ancrub ka sawah.
Cék Si Kabayan, “Heheh él da déét.”
Lima Abad Sastra Sunda (sebuah antologi). Wahyu Wibisana,Iskandarwassid dan Tini Kartini
Langganan:
Postingan (Atom)